چه نوع واکسن آنفولانزا بهتر است؟
با شروع فصلهای سرد سال، نگرانی درباره آنفولانزا و راههای پیشگیری از آن افزایش مییابد. یکی از مهمترین ابزارهای مقابله با آنفولانزا، تزریق واکسن است. اما این سؤال برای بسیاری از مردم به وجود میآید که چه نوع واکسن آنفولانزا بهتر است؟ در دنیای واکسنها، انواع مختلفی از واکسن آنفولانزا وجود دارد که هر کدام ویژگیها، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
در این مقاله جامع، به معرفی انواع واکسن آنفولانزا، نحوه عملکرد آنها، گروههای هدف، اثربخشی، عوارض احتمالی و در نهایت انتخاب بهترین واکسن برای هر فرد میپردازیم. هدف این مقاله افزایش آگاهی عمومی و کمک به تصمیمگیری آگاهانه برای حفظ سلامت فردی و جمعی است.
آنفولانزا چیست و چرا واکسیناسیون اهمیت دارد؟
آنفولانزا یک بیماری ویروسی تنفسی است که توسط ویروسهای آنفولانزا ایجاد میشود. این بیماری بسیار مسری است و میتواند از طریق عطسه، سرفه یا تماس با سطوح آلوده منتقل شود. علائم آنفولانزا شامل تب، سرفه، گلودرد، بدندرد، خستگی شدید و گاهی علائم گوارشی مانند تهوع و اسهال است.
آنفولانزا در برخی موارد میتواند منجر به عوارض جدی مانند ذاتالریه، التهاب قلب، تشدید بیماریهای زمینهای و حتی مرگ شود. کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد با بیماریهای مزمن بیشترین خطر را دارند.
واکسیناسیون بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به آنفولانزا و عوارض آن است. اما انتخاب نوع مناسب واکسن بسته به سن، شرایط سلامتی، دسترسی و نوع ویروسهای شایع در هر فصل متفاوت است.
انواع واکسن آنفولانزا
واکسنهای آنفولانزا به چند دسته اصلی تقسیم میشوند که در ادامه به معرفی و بررسی هر یک میپردازیم.
واکسن آنفولانزای غیر فعال شده (IIV – Inactivated Influenza Vaccine)
این نوع واکسن از ویروسهای آنفولانزای کشتهشده ساخته میشود. به همین دلیل نمیتواند باعث بیماری شود، اما قادر است سیستم ایمنی بدن را تحریک کند تا در صورت مواجهه با ویروس واقعی، دفاع مناسبی داشته باشد.
ویژگیها:
-
معمولاً به صورت تزریق عضلانی (اغلب در بازو) تجویز میشود
-
برای سنین مختلف مناسب است
-
شایعترین نوع واکسن مورد استفاده در سطح جهان
زیرشاخهها:
-
واکسن سهظرفیتی (Trivalent): حاوی دو نوع ویروس A و یک نوع ویروس B
-
واکسن چهارظرفیتی (Quadrivalent): حاوی دو نوع ویروس A و دو نوع ویروس B (پوشش وسیعتر نسبت به سهظرفیتی)
مزایا:
-
ایمن و بدون خطر برای بیشتر گروههای سنی
-
مناسب برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف
-
در دسترس بودن در سطح گسترده
معایب:
واکسن آنفولانزای زنده ضعیفشده (LAIV – Live Attenuated Influenza Vaccine)
این واکسن حاوی ویروس زنده است که ضعیف شده و دیگر توانایی ایجاد بیماری ندارد، اما میتواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند. معمولاً به صورت اسپری بینی تجویز میشود.
ویژگیها:
-
فقط برای افراد سالم بین ۲ تا ۴۹ سال استفاده میشود
-
به صورت اسپری بینی و بدون نیاز به تزریق
-
در ایران کمتر رایج است ولی در برخی کشورها مانند آمریکا و اروپا استفاده میشود
مزایا:
-
بدون نیاز به تزریق
-
تحریک سیستم ایمنی مشابه با عفونت طبیعی
-
ممکن است در کودکان اثربخشی بالاتری داشته باشد
معایب:
-
برای زنان باردار، سالمندان، افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا بیماریهای زمینهای توصیه نمیشود
-
امکان بروز علائم خفیف مانند آبریزش بینی یا گلودرد بعد از مصرف
واکسن آنفولانزای نوترکیب (RIV – Recombinant Influenza Vaccine)
این نوع واکسن با استفاده از تکنولوژی DNA نوترکیب تولید میشود و نیازی به کشت ویروس در تخم مرغ ندارد. این ویژگی آن را برای افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند بسیار مناسب میسازد.
ویژگیها:
-
نیازی به ویروس زنده یا ضعیفشده ندارد
-
برای بزرگسالان ۱۸ سال به بالا توصیه میشود
-
در برخی کشورها با نام تجاری Flublok عرضه میشود
مزایا:
-
مناسب برای افراد دارای حساسیت به تخممرغ
-
زمان تولید سریعتر در مواقع همهگیری (مثلاً پاندمی)
-
ایمنی بالاتر در برخی مطالعات
معایب:
واکسن آنفولانزای سلولی (ccIIV – Cell-based Influenza Vaccine)
این واکسن نیز مانند IIV حاوی ویروس غیرفعال شده است اما به جای رشد ویروس در تخم مرغ، در سلولهای جانوری کشت داده میشود. واکسن آنفولانزا برای کودکان
مزایا:
-
احتمال جهش ژنتیکی ویروس در حین تولید کمتر است
-
برای افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند مناسبتر است
-
ممکن است تطابق بیشتری با ویروسهای واقعی هر فصل داشته باشد
معایب:
-
هزینه تولید بالاتر
-
هنوز در برخی کشورها نایاب یا با عرضه محدود است
واکسن آنفولانزای سه ظرفیتی یا چهار ظرفیتی؟ کدام بهتر است؟
یکی از رایجترین سؤالها این است که بین واکسن سه ظرفیتی و چهار ظرفیتی کدام بهتر است. پاسخ به این سوال وابسته به چند عامل است.
واکسن سه ظرفیتی فقط شامل دو نوع ویروس A (H1N1 و H3N2) و یک نوع ویروس B است. در حالی که واکسن چهار ظرفیتی شامل همان دو نوع A و دو نوع مختلف از ویروس B است (خط B/Victoria و B/Yamagata).
با توجه به اینکه در برخی فصول، هر دو نوع ویروس B در گردش هستند، واکسن چهار ظرفیتی پوشش محافظتی گستردهتری ارائه میدهد. در نتیجه:
-
برای کودکان، سالمندان و افرادی با بیماری مزمن، واکسن چهار ظرفیتی انتخاب بهتری است
-
اگر هر دو نوع واکسن در دسترس باشند، چهار ظرفیتی ترجیح داده میشود
-
در نبود واکسن چهار ظرفیتی، واکسیناسیون با سه ظرفیتی بهتر از واکسن نزدن است

چه کسانی باید واکسن آنفولانزا بزنند؟
سازمانهای بهداشتی مانند CDC و WHO توصیه میکنند که تمام افراد بالای ۶ ماه واکسن آنفولانزا را به صورت سالانه دریافت کنند، اما برخی گروهها بیشتر در معرض خطر قرار دارند:
-
کودکان ۶ ماه تا ۵ سال
-
سالمندان بالای ۶۵ سال
-
زنان باردار
-
بیماران مزمن مانند دیابتیها، بیماران قلبی، تنفسی و کلیوی
-
کارکنان حوزه سلامت
-
افرادی با نقص ایمنی
بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا
بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا، اوایل پاییز (شهریور تا مهر) است تا بدن فرصت کافی برای ایجاد ایمنی قبل از شروع پیک آنفولانزا در زمستان را داشته باشد. با این حال، اگر در این بازه زمانی واکسیناسیون انجام نشود، تزریق در ماههای بعدی نیز مفید خواهد بود.
عوارض احتمالی واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا معمولاً بیخطر است اما مانند همه واکسنها، ممکن است عوارض خفیفی ایجاد کند:
-
درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق
-
تب خفیف یا بدن درد واکسن آنفولانزا هلندی برای کودکان نی نی سایت
-
سردرد یا ضعف عمومی
-
در موارد بسیار نادر، واکنشهای حساسیتی شدید
واکنشهای شدید نادر هستند و در صورت وجود سابقه آلرژی شدید به تخم مرغ یا دیگر مواد موجود در واکسن، باید با پزشک مشورت شود.
نتیجهگیری: بهترین نوع واکسن آنفولانزا کدام است؟
پاسخ نهایی به سوال «چه نوع واکسن آنفولانزا بهتر است؟» بستگی به شرایط فردی، سن، وضعیت سلامت و میزان دسترسی به واکسنها دارد. با این حال، بر اساس شواهد علمی و تجربیات بالینی میتوان گفت:
-
واکسن چهار ظرفیتی غیرفعالشده (IIV4) انتخاب اول برای بیشتر افراد جامعه است
-
برای کودکان سالم و افرادی که از سوزن میترسند، واکسن اسپری بینی (LAIV) میتواند گزینه مناسبی باشد واکسن آنفولانزا کجا تزریق میشود
-
افرادی با حساسیت به تخم مرغ باید از واکسنهای نوترکیب یا سلولی استفاده کنند
-
اگر واکسن چهار ظرفیتی در دسترس نبود، واکسن سه ظرفیتی همچنان مفید است
مهمترین نکته این است که هر نوع واکسن آنفولانزا بهتر از واکسن نزدن است. چون همه آنها در کاهش شدت بیماری، مدت زمان علائم و عوارض جانبی نقش مهمی دارند.
در نهایت، انتخاب بهترین واکسن آنفولانزا باید با در نظر گرفتن شرایط شخصی و مشورت با پزشک انجام شود. این اقدام ساده، میتواند جان شما و اطرافیانتان را در برابر یکی از شایعترین و گاهی خطرناکترین بیماریهای ویروسی حفظ کند. بهترین مارک واکسن آنفولانزا نی نی سایت

واکسن آنفولانزا برای چه کسانی مضر است؟
واکسن آنفولانزا یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا و کاهش شدت علائم آن است. این واکسن سالهاست در سراسر جهان استفاده میشود و جان میلیونها نفر را در برابر عوارض شدید آنفولانزا حفظ کرده است. با این حال، تزریق واکسن آنفولانزا برای همه افراد مناسب نیست. در برخی شرایط، تزریق آن میتواند خطرناک باشد یا باعث بروز واکنشهای ناخواسته در بدن شود. در این مقاله، بهصورت کامل و علمی بررسی میکنیم که واکسن آنفولانزا برای چه کسانی مضر است، چه افرادی باید از تزریق آن خودداری کنند و چه نکاتی باید پیش از تزریق رعایت شود.
آشنایی با واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا با هدف تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتیبادی علیه ویروسهای آنفولانزای فصلی ساخته شده است. این ویروسها معمولاً هر سال تغییراتی جزئی در ساختار خود ایجاد میکنند، به همین دلیل واکسن آنفولانزا باید هر سال بهروز و تزریق شود.
واکسن در دو نوع اصلی وجود دارد:
-
واکسن تزریقی غیرفعال (حاوی ویروس کشتهشده) واکسن آنفولانزا برای کودکان نی نی سایت
-
اسپری بینی زنده ضعیفشده (حاوی ویروس زنده اما بیخطر برای افراد سالم) واکسن آنفولانزا هلندی کدام داروخانه دارد
نوع تزریقی برای بیشتر افراد مناسب است، اما نوع اسپری بینی فقط برای گروههای خاصی توصیه میشود.
افرادی که نباید واکسن آنفولانزا تزریق کنند
اگرچه واکسن آنفولانزا برای اکثریت جامعه بیخطر است، اما برای برخی افراد ممکن است مضر باشد یا نیاز به بررسی دقیقتری قبل از تزریق داشته باشد. در ادامه گروههایی را که باید با احتیاط یا با نظر پزشک واکسن بزنند معرفی میکنیم.
افراد مبتلا به آلرژی شدید به تخممرغ
بیشتر واکسنهای آنفولانزا در محیطهایی تولید میشوند که حاوی پروتئین تخممرغ هستند. بنابراین، افرادی که آلرژی شدید به تخممرغ دارند ممکن است پس از تزریق واکسن دچار واکنش آلرژیک جدی شوند.
این واکنش میتواند شامل کهیر، تورم صورت، تنگی نفس یا حتی شوک آنافیلاکسی باشد.
در چنین مواردی، فرد باید با پزشک یا متخصص آلرژی مشورت کند تا واکسن بدون پایه تخممرغ (egg-free vaccine) برای او تجویز شود.
افرادی که در گذشته واکنش آلرژیک شدید به واکسن آنفولانزا داشتهاند
اگر فردی در تزریق قبلی واکسن آنفولانزا دچار واکنش شدید آلرژیک شده باشد، نباید مجدداً آن را تزریق کند. علائم این واکنشها میتواند شامل سرگیجه، تنگی نفس، تورم زبان یا صورت و افت شدید فشار خون باشد. واکسن آنفولانزا برای چه کسانی مضر است
افراد مبتلا به سندرم گیلنباره
سندرم گیلنباره (Guillain-Barré Syndrome) یک اختلال نادر در سیستم عصبی است که در برخی افراد پس از تزریق واکسن آنفولانزا یا پس از عفونت ویروسی دیده شده است.
اگر فردی در ۶ هفته پس از تزریق واکسن دچار این سندرم شده باشد، نباید واکسنهای بعدی را بدون مشورت پزشک دریافت کند. در چنین مواردی، تصمیم به تزریق باید با ارزیابی دقیق مزایا و خطرات انجام شود.
افراد مبتلا به تب یا بیماری حاد
اگر فردی در زمان تزریق واکسن دچار تب بالا، عفونت فعال یا بیماری حاد است، باید تزریق را به تعویق بیندازد. سیستم ایمنی در هنگام بیماری درگیر مبارزه با ویروسها یا باکتریهاست و ممکن است نتواند واکنش مناسبی به واکسن نشان دهد.
تزریق در چنین شرایطی ممکن است باعث تشدید علائم یا بروز عوارض ناخواسته شود. پس از بهبودی کامل میتوان واکسن را تزریق کرد.
کودکان زیر ۶ ماه
واکسن آنفولانزا برای نوزادان زیر ۶ ماه توصیه نمیشود. سیستم ایمنی نوزادان هنوز به اندازه کافی رشد نکرده و واکسن نمیتواند پاسخ ایمنی مؤثری ایجاد کند. در این سن، محافظت نوزاد از طریق واکسیناسیون مادر در دوران بارداری یا شیردهی تأمین میشود.
افراد با سیستم ایمنی بسیار ضعیف
در افرادی که سیستم ایمنی بهشدت تضعیف شده است (مانند بیماران سرطانی تحت شیمیدرمانی یا افراد مبتلا به HIV در مراحل پیشرفته)، واکسن زنده ضعیفشده نباید تزریق شود.
در عوض، واکسن غیرفعال تزریقی برای این افراد گزینهای امنتر است. البته تصمیم نهایی باید با نظر پزشک متخصص عفونی گرفته شود.
زنان باردار در سهماهه اول بارداری (در برخی موارد)
اگرچه واکسن آنفولانزا در بارداری بهطور کلی ایمن است و حتی توصیه میشود، اما برخی پزشکان تزریق آن را در سهماهه اول بارداری ترجیح میدهند به بعد موکول کنند تا از هرگونه احتمال واکنش اولیه جلوگیری شود. با این حال، در دوران شیوع گسترده آنفولانزا، ممکن است تزریق در هر مرحله از بارداری ضروری باشد.
افرادی که به ترکیبات خاص واکسن حساسیت دارند
برخی واکسنهای آنفولانزا حاوی مواد نگهدارنده مانند تیومرسال (Thimerosal) یا ژلاتین هستند. اگر فردی به این ترکیبات حساسیت دارد، باید نوع بدون مواد نگهدارنده تزریق کند.
تفاوت واکنش طبیعی و واکنش خطرناک به واکسن
پس از تزریق واکسن آنفولانزا، بروز برخی واکنشهای خفیف طبیعی است. این علائم نشانه فعالیت سیستم ایمنی و تولید آنتیبادی هستند.
واکنشهای طبیعی شامل درد محل تزریق، تب خفیف، بدندرد یا خستگی موقتی میشوند و معمولاً طی ۱ تا ۲ روز برطرف میشوند.
اما اگر فرد پس از تزریق دچار علائمی مانند تنگی نفس، کهیر گسترده، ضربان قلب نامنظم یا ورم شدید صورت شود، باید سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کند، زیرا ممکن است واکنش آلرژیک شدید رخ داده باشد.
تزریق واکسن آنفولانزا در بیماران مزمن
بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی یا ریوی، بر خلاف تصور عمومی، در گروه پرخطر قرار دارند و تزریق واکسن برای آنها ضروری است، نه مضر.
در واقع، این افراد در صورت ابتلا به آنفولانزا با خطر بالاتری از بستری شدن و عوارض شدید روبهرو میشوند.
اما باید توجه داشت که اگر بیماری آنها در مرحله بحرانی باشد، باید تا پایدار شدن وضعیت صبر کنند.
آیا سالمندان باید واکسن آنفولانزا بزنند؟
برخی تصور میکنند واکسن برای سالمندان مضر است، در حالی که واقعیت برعکس است. سیستم ایمنی سالمندان ضعیفتر است و واکسن برای آنان حیاتی محسوب میشود.
فقط در صورتی که فرد دچار آلرژی شدید یا بیماری حاد باشد، باید موقتاً از تزریق خودداری کند. برای این گروه، واکسنهای مخصوص سالمندان با دوز بالاتر آنتیژن تولید شده است تا ایمنی قویتری ایجاد کند.
نکات مهم قبل از تزریق واکسن آنفولانزا
قبل از تزریق واکسن بهتر است موارد زیر رعایت شود:
-
اگر سابقه آلرژی شدید دارید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
-
اگر قبلاً واکنش غیرعادی به واکسن داشتید، نوع واکسن باید تغییر کند.
-
اگر در حال مصرف داروهای تضعیفکننده سیستم ایمنی هستید، با پزشک مشورت کنید.
-
در صورت داشتن تب یا بیماری فعال، تزریق را به زمان بهبودی موکول کنید.
-
واکسن را فقط در مراکز معتبر و با مجوز وزارت بهداشت تزریق کنید.
چه زمانی نباید از اسپری بینی استفاده شود؟
اسپری بینی (واکسن زنده ضعیفشده) برای برخی افراد مضر است و نباید استفاده شود، از جمله:
-
زنان باردار
-
افراد مبتلا به آسم یا بیماریهای ریوی
-
افراد با نقص سیستم ایمنی
-
کودکان زیر ۲ سال
-
سالمندان بالای ۵۰ سال
در این موارد باید از واکسن تزریقی استفاده شود.
آیا واکسن آنفولانزا میتواند باعث بیماری شود؟
یکی از باورهای غلط رایج این است که واکسن آنفولانزا باعث بیماری میشود. واکسن تزریقی حاوی ویروس کشتهشده است و نمیتواند بیماری ایجاد کند.
تنها واکسن اسپری بینی حاوی ویروس زنده ضعیفشده است، که در افراد سالم بیخطر است اما در برخی بیماران میتواند مضر باشد.
جمعبندی
واکسن آنفولانزا بهطور کلی ایمن و مؤثر است و تزریق آن برای اکثر افراد مفید محسوب میشود. با این حال، برای گروههای خاص مانند افراد با آلرژی شدید به تخممرغ، مبتلایان به سندرم گیلنباره، بیماران دارای تب فعال یا سیستم ایمنی ضعیف باید با احتیاط تزریق شود.
پیش از دریافت واکسن، مشاوره با پزشک یا متخصص واکسیناسیون ضروری است تا مناسبترین نوع واکسن انتخاب شود. با آگاهی از شرایط بدنی و رعایت اصول ایمنی، میتوان از فواید واکسن آنفولانزا بهرهمند شد و خطر بروز عوارض احتمالی را به حداقل رساند.
عوارض واکسن آنفولانزا
واکسن آنفولانزا یکی از مهمترین واکسنهای فصلی است که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفولانزا تزریق میشود. این واکسن بهویژه برای گروههای پرخطر مانند سالمندان، کودکان، زنان باردار، بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن و کارکنان حوزه سلامت بسیار ضروری است. هرچند واکسن آنفولانزا بسیار ایمن محسوب میشود و سالانه میلیونها نفر در سراسر جهان آن را دریافت میکنند، اما مانند هر واکسن دیگری ممکن است با عوارض خفیف و موقتی همراه باشد. در این مقاله، به بررسی کامل و دقیق عوارض واکسن آنفولانزا، دلایل بروز آنها، زمان ماندگاری عوارض و راههای کاهش آنها میپردازیم.
اهمیت واکسن آنفولانزا
آنفولانزا نوعی عفونت ویروسی دستگاه تنفسی است که میتواند از خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد. در افراد سالم ممکن است تنها چند روز تب و سرفه ایجاد کند، اما در گروههای آسیبپذیر میتواند منجر به بستری شدن یا حتی مرگ شود. واکسن آنفولانزا با تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتیبادی علیه ویروسهای شایع هر فصل، بهترین ابزار پیشگیری از ابتلا و کاهش شدت بیماری است.
واکسنهای آنفولانزا هر سال بر اساس سویههای جدید ویروس بهروزرسانی میشوند و به همین دلیل تزریق سالانه آن برای حفظ ایمنی ضروری است.
انواع واکسن آنفولانزا
پیش از پرداختن به عوارض، لازم است بدانیم که واکسنهای آنفولانزا در انواع مختلفی تولید میشوند و نوع واکسن میتواند در نوع عوارض نیز تأثیر داشته باشد:
-
واکسن غیرفعال (تزریقی): رایجترین نوع واکسن است که به صورت عضلانی تزریق میشود و حاوی ویروسهای غیرفعال یا کشتهشده است.
-
واکسن زنده تضعیفشده (استنشاقی): نوعی اسپری بینی است که معمولاً برای کودکان یا نوجوانان تجویز میشود و حاوی ویروسهای زنده ولی ضعیف است.
-
واکسن چهارظرفیتی یا سهظرفیتی: بسته به تعداد سویههایی که علیه آنها محافظت ایجاد میکند، واکسن میتواند شامل سه یا چهار نوع از ویروسهای شایع باشد.
هر کدام از این انواع ممکن است واکنشهای متفاوتی در بدن ایجاد کنند، اما در مجموع عوارض واکسن آنفولانزا خفیف و گذرا هستند.
عوارض شایع واکسن آنفولانزا
اکثر افرادی که واکسن آنفولانزا دریافت میکنند، هیچ عارضه جدیای تجربه نمیکنند. عوارض شایع معمولاً خفیف هستند و ظرف چند روز برطرف میشوند. این واکنشها نشانه طبیعی فعال شدن سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتیبادی است.
-
درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق: یکی از رایجترین عوارض است که معمولاً طی ۲ تا ۳ روز بهبود مییابد. استفاده از کمپرس سرد میتواند به کاهش آن کمک کند.
-
تب خفیف: ممکن است ۲۴ ساعت بعد از تزریق ظاهر شود و معمولاً نشانه پاسخ ایمنی بدن است.
-
احساس خستگی یا بیحالی: ممکن است یک یا دو روز ادامه یابد.
-
سردرد یا درد عضلانی: از علائم شایع است که گاهی شبیه علائم خفیف آنفولانزا ظاهر میشود.
-
حالت تهوع یا کاهش اشتها: در برخی افراد دیده میشود، اما بهندرت شدید است.
این علائم معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارند و با استراحت و مصرف مایعات برطرف میشوند.
عوارض نادر واکسن آنفولانزا
در موارد بسیار کم، برخی افراد ممکن است واکنشهای غیرعادی یا شدیدتری را تجربه کنند. این عوارض نادر هستند، اما آگاهی از آنها برای تشخیص سریع و مراجعه به پزشک اهمیت دارد.
۱. واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی):
در افرادی که به ترکیبات خاص واکسن مانند پروتئین تخممرغ یا ژلاتین حساسیت دارند، ممکن است واکنش آلرژیک شدید ایجاد شود. علائم آن شامل تورم صورت، تنگی نفس، کهیر و سرگیجه است. این حالت بسیار نادر است و معمولاً بلافاصله پس از تزریق رخ میدهد، به همین دلیل توصیه میشود پس از تزریق حدود ۱۵ دقیقه در مرکز درمانی بمانید.
۲. سندروم گیلنباره (Guillain-Barré Syndrome):
این بیماری نادر عصبی در برخی موارد بسیار معدود بعد از واکسن آنفولانزا گزارش شده است، اما رابطه مستقیم آن هنوز قطعی نیست. احتمال بروز آن کمتر از یک مورد در هر یک میلیون تزریق است. قیمت واکسن آنفولانزا هلندی
۳. تب بالا یا ضعف شدید:
در بعضی از کودکان یا سالمندان ممکن است واکنش سیستم ایمنی قویتر از حد معمول باشد و باعث تب بالا یا خستگی مفرط شود.
۴. التهاب بازو یا غدد لنفاوی:
گاهی سیستم ایمنی با واکنش بیشازحد باعث بزرگ شدن غدد لنفاوی نزدیک محل تزریق میشود که موقتی است و نیاز به درمان ندارد.
دلایل بروز عوارض واکسن آنفولانزا
بروز عوارض پس از واکسن معمولاً به علت واکنش طبیعی بدن به ورود آنتیژنهای ویروسی است. واکسنها با تحریک سیستم ایمنی باعث تولید پادتن (آنتیبادی) میشوند و در نتیجه بدن ممکن است علائم مشابه عفونت خفیف را تجربه کند.
عوامل مؤثر در بروز عوارض عبارتاند از:
-
وضعیت عمومی بدن و سطح ایمنی فرد
-
سن (کودکان و سالمندان ممکن است حساستر باشند)
-
نوع واکسن (زنده یا غیرفعال)
-
سابقه آلرژی به ترکیبات واکسن
مدت زمان ماندگاری عوارض واکسن آنفولانزا
اکثر عوارض خفیف واکسن طی ۲ تا ۳ روز از بین میروند. درد محل تزریق معمولاً در روز دوم کاهش مییابد و تب خفیف یا بیحالی نیز پس از یک یا دو روز برطرف میشود.
در صورتی که علائم بیش از ۳ روز ادامه داشت یا شدت یافت، بهتر است به پزشک مراجعه شود تا احتمال واکنش آلرژیک یا عفونت ثانویه بررسی گردد.
نکات مراقبتی بعد از تزریق واکسن آنفولانزا
رعایت برخی نکات پس از تزریق واکسن میتواند به کاهش عوارض و افزایش اثربخشی واکسن کمک کند.
۱. استراحت کافی:
پس از تزریق از انجام فعالیتهای شدید بدنی و ورزش سنگین خودداری کنید. استراحت باعث میشود بدن فرصت کافی برای پاسخ ایمنی پیدا کند.
۲. نوشیدن مایعات فراوان:
آب، آبمیوههای طبیعی و مایعات گرم به کاهش تب و سمزدایی بدن کمک میکنند.
۳. استفاده از کمپرس سرد:
در صورت درد یا تورم محل تزریق، میتوانید از کمپرس سرد به مدت چند دقیقه استفاده کنید.
۴. پرهیز از مصرف الکل و سیگار:
این مواد میتوانند پاسخ ایمنی بدن را تضعیف کرده و باعث افزایش عوارض شوند.
۵. تغذیه مناسب:
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، پروتئین، و زینک مانند مرکبات، مرغ، ماهی و مغزها باعث تقویت سیستم ایمنی میشود.
۶. در صورت تب بالا:
میتوان از داروهای تببر مانند استامینوفن استفاده کرد، اما باید از مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهاب قوی پرهیز شود مگر با تجویز پزشک.
چه کسانی ممکن است بیشتر در معرض عوارض باشند؟
گرچه واکسن آنفولانزا در بیشتر افراد بیخطر است، اما برخی افراد ممکن است حساستر باشند و واکنشهای خفیفتری نشان دهند، از جمله:
-
کودکان زیر ۵ سال
-
سالمندان بالای ۶۵ سال
-
زنان باردار
-
افراد دارای بیماریهای خودایمنی
-
بیماران قلبی، ریوی یا دیابتی
-
افرادی که برای اولین بار واکسن دریافت میکنند
با این حال، در همین گروهها نیز فواید واکسن بهمراتب بیشتر از خطرات آن است، زیرا احتمال ابتلا به آنفولانزای شدید در این افراد بالاتر است.
آیا واکسن آنفولانزا باعث ابتلا به بیماری میشود؟
یکی از باورهای اشتباه رایج این است که واکسن آنفولانزا باعث ابتلا به خود بیماری میشود. این تصور نادرست است، زیرا واکسن تزریقی حاوی ویروس غیرفعال است که توانایی ایجاد بیماری ندارد. علائم خفیفی مانند تب یا بدندرد که گاهی پس از تزریق مشاهده میشود، ناشی از واکنش ایمنی بدن است نه عفونت واقعی.
تنها نوع اسپری بینی (واکسن زنده تضعیفشده) ممکن است در برخی افراد علائم خفیف شبهآنفولانزا ایجاد کند که موقتی و بیخطر است.
زمان مناسب تزریق واکسن آنفولانزا
بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا قبل از شروع فصل سرما، یعنی در اوایل پاییز است. حدود دو هفته طول میکشد تا بدن پس از تزریق واکسن ایمنی لازم را ایجاد کند.
با توجه به تغییر سویههای ویروس در هر سال، تزریق سالانه واکسن برای حفظ ایمنی پایدار ضروری است.
ممنوعیتها و موارد احتیاط در تزریق واکسن
در برخی شرایط باید از تزریق واکسن آنفولانزا خودداری کرد یا با نظر پزشک اقدام نمود:
-
وجود تب یا عفونت فعال در بدن
-
سابقه آلرژی شدید به تخممرغ یا ترکیبات واکسن
-
واکنش شدید به دوز قبلی واکسن
-
ابتلا به سندروم گیلنباره در گذشته پس از تزریق واکسن
در این موارد پزشک ممکن است نوع دیگری از واکسن را تجویز کند یا تزریق را به زمان دیگری موکول نماید.
فواید واکسن آنفولانزا در مقایسه با عوارض آن
اگرچه ممکن است برخی افراد پس از واکسن دچار تب، خستگی یا درد بازو شوند، اما این واکنشها در برابر فواید واکسن بسیار ناچیز است. واکسن آنفولانزا از بروز بیماری شدید، بستری در بیمارستان و مرگ ناشی از آنفولانزا جلوگیری میکند. همچنین احتمال انتقال ویروس به دیگران را نیز کاهش میدهد.
تحقیقات نشان داده است که تزریق واکسن آنفولانزا میتواند تا ۶۰ درصد احتمال ابتلا به بیماری را کاهش دهد و شدت علائم را نیز در صورت ابتلا کم کند.
جمعبندی
واکسن آنفولانزا یکی از ایمنترین و مؤثرترین واکسنها برای پیشگیری از بیماریهای فصلی دستگاه تنفسی است. عوارض آن معمولاً خفیف، موقتی و قابل کنترل هستند. علائمی مانند درد در محل تزریق، تب خفیف و خستگی نشاندهنده واکنش طبیعی بدن و فعال شدن سیستم ایمنی است. با رعایت مراقبتهای ساده بعد از تزریق مانند استراحت، تغذیه مناسب و نوشیدن مایعات، این عوارض بهسرعت برطرف میشوند.
در نهایت، فواید واکسن آنفولانزا در کاهش مرگومیر و جلوگیری از شیوع بیماری بسیار بیشتر از عوارض جزئی آن است. بنابراین تزریق سالانه این واکسن، بهویژه برای گروههای در معرض خطر، اقدامی ضروری و حیاتی برای حفظ سلامت عمومی محسوب میشود.












دیدگاه کاربران
مطلب بسیار مفید و آموزنده بود، ممنون!
امیدوارم پستهای بیشتری در این زمینه ببینیم.
ارسال دیدگاه