عکس سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌های شایع در زنان است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، قابل درمان است. در این مقاله طولانی و جامع، به جنبه‌های مختلف این بیماری از جمله تعریف، عوامل خطر، علائم، روند تشخیص، پیشگیری، درمان و نکات پیرامون آن می‌پردازیم تا درک عمیقی از این بیماری و راه‌های مقابله با آن به دست آورید.

سرطان دهانه رحم چیست؟

دهانه رحم (سرویکس) بخشی از رحم است که به واژن متصل می‌شود. سرطان دهانه رحم زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های معمولی دهانه رحم تغییر یافته و به صورت غیرطبیعی رشد کنند. این تغییرات ابتدا ممکن است پیش‌سرطانی (غیر مهاجم) باشند و سپس به صورت تدریجی به سرطان تهاجمی تبدیل شوند.

در اغلب موارد، سرطان دهانه رحم به دلیل عفونت مداوم با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) رخ می‌دهد. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، تقریباً تمام موارد سرطان دهانه رحم (حدود ۹۹٪) با عفونت HPV مرتبط هستند.

در بسیاری از کشورها، با استفاده از واکسیناسیون HPV و غربالگری منظم (مانند پاپ اسمیر یا تست HPV) می‌توان از وقوع بخش عمده‌ای از موارد سرطان دهانه رحم جلوگیری کرد. علائم سرطان رحم نی نی سایت

عوامل خطر و دلایل ایجاد سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم نتیجه تعامل پیچیده بین عوامل محیطی، ژنتیکی و عفونت HPV است. در ادامه مهم‌ترین عوامل خطر را معرفی می‌کنیم:

عفونت مداوم با HPV پرخطر

همان‌طور که ذکر شد، ویروس HPV به ویژه انواع پرخطر آن (مانند HPV-16 و HPV-18) عامل اصلی پیشرفت به سرطان دهانه رحم است. اگر عفونت HPV پاک نشود و به صورت مزمن باقی بماند، می‌تواند باعث ایجاد تغییرات سلولی پیش‌سرطانی شود.

چند شریک جنسی و سن شروع فعالیت جنسی پایین

داشتن تعداد زیاد شرکای جنسی یا آغاز فعالیت جنسی در سن پایین احتمال تماس با HPV را افزایش می‌دهد. 

سیستم ایمنی ضعیف

در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند (مثلاً مبتلایان به HIV، کسانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند) پاک‌سازی ویروس HPV دشوارتر بوده و احتمال پیشرفت به سرطان بیشتر است.

مصرف سیگار

سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر مستقل است؛ در زنانی که HPV دارند، سیگار باعث می‌شود عفونت دیرتر پاک شود و تغییرات پیش‌سرطانی بیشتر شود. 

استفاده طولانی‌مدت از روش‌های ضدبارداری خوراکی

مطالعات نشان داده‌اند که استفاده طولانی‌مدت (۵ تا ۱۰ سال یا بیشتر) از قرص‌های ضدبارداری در زنانی که عفونت HPV دارند، ممکن است خطر سرطان دهانه رحم را بالا ببرد. 

تماس با داروی DES در دوران جنینی

در گذشته، برخی زنان برای جلوگیری از سقط از دارویی به نام دی اتیل استیل‌بوسترول (DES) استفاده می‌کردند. زنانی که در رحم مادر به این دارو معرض بوده‌اند، در دوران بزرگسالی ممکن است خطر بیشتری برای ابتلا به یک نوع نادر سرطان دهانه رحم به نام clear cell adenocarcinoma داشته باشند. 

سایر عوامل

سن بالا، زایمان‌های متعدد، فقر دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، عدم انجام غربالگری منظم نیز از عوامل تسهیل‌کننده در بروز سرطان دهانه رحم هستند.

علائم و نشانه‌های سرطان دهانه رحم

در مراحل اولیه، سرطان دهانه رحم ممکن است علامت خاصی نداشته باشد. به همین دلیل، غربالگری منظم اهمیت زیادی دارد. با پیشرفت بیماری، برخی از علائم ممکن است بروز کنند، از جمله:

• خونریزی غیرطبیعی واژینال (بین قاعدگی‌ها، بعد از رابطه جنسی یا پس از یائسگی)

• ترشحات غیرمعمول واژینال

• درد در ناحیه لگن

• درد هنگام رابطه جنسی

• درد کمر یا فشار پایین شکم

• در مراحل پیشرفته، علائمی مانند کمردرد شدید، تورم اندام‌ها، اختلالات ادراری ممکن است ظاهر شوند

اگر هر یک از این علائم را دارید، حتی اگر به نظر خفیف باشند، باید به پزشک مراجعه کنید. 

مراحل و گریدهای پیش‌سرطانی: تغییرات سلولی قبل از سرطان

پیش از اینکه سلول‌ها تبدیل به سرطان شوند، مراحل مختلفی طی می‌شود. این مراحل در واژه CIN (Cervical Intraepithelial Neoplasia) شناخته می‌شوند:

• CIN 1 (کم) : تغییرات خفیف در لایه سلولی سطحی

• CIN 2 (متوسط) : تغییرات در لایه‌های عمیق‌تر سلول

• CIN 3 (شدید) یا carcinoma in situ : تغییرات شدید و تقریبا همه لایه‌های مخاطی درگیر شده‌اند

بسیاری از موارد CIN 1 ممکن است به صورت خودبه‌خود بازگشت کنند، اما موارد CIN 2 و CIN 3 نیاز به پیگیری و درمان دارند تا از تبدیل شدن به سرطان تهاجمی جلوگیری شود. 

تشخیص سرطان دهانه رحم

تشخیص زودهنگام نقش بسیار مهمی در درمان موفق دارد. مراحل تشخیص معمولا شامل موارد زیر است:

معاینه بالینی و شرح حال

پزشک ابتدا سابقه پزشکی، علائم و عوامل خطر را بررسی کرده و معاینه لگنی انجام می‌دهد.

پاپ اسمیر (Pap Smear)

یکی از روش‌های غربالگری شناخته‌شده است که سلول‌های دهانه رحم را برای تغییرات غیرطبیعی بررسی می‌کند. 

تست HPV

روش مولکولی که به دنبال وجود ویروس HPV پرخطر در سلول‌های دهانه رحم است. ترکیب تست HPV و پاپ اسمیر اثربخشی بالاتر دارد.

کولپوسکوپی و بیوپسی

اگر نتیجه پاپ اسمیر یا تست HPV غیرطبیعی باشد، با دستگاه کولپوسکوپ دهانه رحم بزرگ‌نمایی می‌شود و نمونه‌برداری (بیوپسی) صورت می‌گیرد تا سلول‌های مشکوک برای بررسی بیشتر برداشته شوند.

تصویربرداری و آزمایشات کمکی

در مراحل پیشرفته یا در صورت شک به انتشار بیماری، ممکن است سی تی اسکن، ام آر آی، سونوگرافی یا PET scan انجام شود تا میزان انتشار سرطان ارزیابی شود.

طبقه‌بندی مراحل سرطان دهانه رحم

پس از تشخیص، سرطان به مراحل مختلف تقسیم می‌شود که تأثیر زیادی بر انتخاب درمان دارد. معمول‌ترین تقسیم‌بندی مراحل (Stage) به شرح زیر است:

• مرحله ۰ (Carcinoma in situ): سرطان فقط در لایه سطحی مخاط است

• مرحله I: محدود به دهانه رحم

• مرحله II: فراتر از دهانه رحم ولی هنوز به دیواره لگن نرسیده

• مرحله III: گسترش به دیواره لگن یا به واژن پایین

• مرحله IV: گسترش به بافت‌های اطراف یا اندام‌های دورتر

این مرحله‌بندی تعیین می‌کند چه روش درمانی مناسب خواهد بود.

درمان سرطان دهانه رحم

انتخاب درمان بستگی به مرحله بیماری، وضعیت عمومی بیمار، سن و تمایل به حفظ باروری دارد. روش‌های درمانی متداول عبارت‌اند از:

جراحی

• هیسترکتومی (برداشتن رحم و دهانه رحم): در مراحل اولیه، ممکن است تنها نیاز به جراحی باشد

• کونیزاسیون (Cone biopsy) یا برداشت مخروطی: برای موارد محدود پیش‌سرطانی یا سرطان خیلی زودرس

• LEEP یا LLETZ: برداشت با حلقه الکتریکی ناحیه مشکوک

• گرفتن غدد لنفاوی (Lymphadenectomy): در صورتی که احتمال انتشار وجود داشته باشد

پرتو درمانی (رادیوتراپی)

در مراحل پیشرفته‌تر یا اگر جراحی کامل امکان‌پذیر نباشد، استفاده از پرتو برای نابودی سلول‌های سرطانی رایج است. ممکن است همراه با شیمی‌درمانی باشد (Chemoradiation) 

شیمی‌درمانی

در مواردی که سرطان گسترده شده باشد یا در ترکیب با رادیوتراپی استفاده می‌شود، داروهای ضد سرطان به کار می‌روند. 

درمان هدفمند و ایمونوتراپی

برخی مطالعات و درمان‌های نوین روی داروهایی که با مسیرهای مولکولی خاص سرطان تعامل می‌کنند یا سیستم ایمنی را برای مقابله با سلول سرطانی تقویت می‌کنند، در حال اجرا هستند. این روش‌ها در مراحل پیشرفته تحقیقاتی کاربرد دارند.

مراقبت تسکینی و حمایتی

در مواردی که درمان کامل امکان‌پذیر نباشد، هدف کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی از طریق درمان درد، کنترل خونریزی و مراقبت‌های حمایتی است.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

خوشبختانه سرطان دهانه رحم از جمله سرطان‌هایی است که میزان زیادی از موارد آن قابل پیشگیری هستند. روش‌های پیشگیری شامل:

واکسیناسیون HPV

واکسن HPV می‌تواند در پیشگیری از عفونت با انواع ویروس‌های پرخطر مؤثر باشد و به طرز چشمگیری شیوع سرطان دهانه رحم را کاهش دهد. 

سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد می‌کند واکسیناسیون دختران بین ۹ تا ۱۴ سال انجام شود. 

غربالگری منظم

پاپ اسمیر و تست HPV به صورت دوره‌ای می‌توانند تغییرات پیش‌سرطانی را قبل از تبدیل شدن به سرطان شناسایی کنند و درمان به موقع را ممکن سازند.

کاهش عوامل خطر

• ترک سیگار

• استفاده از کاندوم در روابط جنسی

• کنترل عوامل کاهش‌دهنده سیستم ایمنی

• محدود کردن تعداد شرکای جنسی

دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی

داشتن دسترسی منظم به مراکز بهداشتی، آموزش عمومی، افزایش آگاهی و برنامه‌های ملی واکسیناسیون و غربالگری برای کاهش مرگ و میر ناشی از این سرطان ضروری است.

چشم‌انداز جهانی و برنامه‌های بهداشت عمومی

سازمان جهانی بهداشت امروزه تلاش می‌کند تا سرطان دهانه رحم را به عنوان یک بیماری قابل حذف معرفی کند. استراتژی جهانی شامل موارد زیر است:

• ۹۰٪ دختران زیر ۱۵ سال واکسینه شوند

• ۷۰٪ زنان بین سنین ۳۵ و ۴۵ سال غربالگری شوند

• ۹۰٪ کسانی که ضایعات دهانی دارند، درمان شوند

اگر این اهداف محقق شوند، پیش‌بینی می‌شود که میلیون‌ها مورد جدید سرطان و مرگ مرتبط با آن قابل پیشگیری باشند. 

چالش‌ها و محدودیت‌ها

با وجود اینکه آگاهی، واکسیناسیون و غربالگری پیشرفت‌های عظیمی در کاهش موارد سرطان دهانه رحم ایجاد کرده‌اند، هنوز چالش‌هایی وجود دارد:

• عدم دسترسی برابر به واکسن و خدمات غربالگری در کشورهای با منابع محدود

• مقاومت فرهنگی یا اجتماعی نسبت به واکسیناسیون یا معاینات زنان

• هزینه و زیرساخت مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های گسترده

• تکامل ویروس و تنوع ژنتیکی HPV و احتمال بروز سویه‌های جدید

نتیجه‌گیری

سرطان دهانه رحم یکی از سرطان‌هایی است که با شناخت عوامل خطر، پیشگیری از عفونت HPV، اجرای برنامه‌های واکسیناسیون مؤثر و انجام منظم غربالگری می‌توان تاثیر قابل توجهی در کاهش آن داشت. تشخیص به موقع در مراحل پیش‌سرطانی یا اوایل سرطان، احتمال درمان موفق را بسیار افزایش می‌دهد.

اگرچه چالش‌ها هنوز وجود دارند، اما با تلاش مستمر در سطح فردی، جامعه و سیاست‌گذاران بهداشتی، می‌توان امید داشت که در آینده بتوان این سرطان را به خوبی کنترل کرد یا حتی حذف نمود. اگر در مورد وضعیت خود یا فردی دیگر نگرانی دارید، توصیه می‌شود با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا برنامه غربالگری و پیشگیری مناسبی برای شما تعیین شود.

علائم سرطان رحم و تخمدان

سرطان رحم و سرطان تخمدان از شایع‌ترین سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان هستند و هر دو می‌توانند بدون علامت خاصی در مراحل اولیه پیشرفت کنند. تشخیص زودهنگام این دو نوع سرطان نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. آگاهی از علائم، عوامل خطر و روش‌های تشخیص می‌تواند به زنان کمک کند تا در زمان مناسب برای بررسی و درمان اقدام کنند. در این مقاله به‌طور کامل و علمی به بررسی علائم سرطان رحم و تخمدان، تفاوت‌های آن‌ها، دلایل بروز و روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم.

سرطان رحم چیست؟

سرطان رحم (Uterine Cancer) معمولاً از لایه داخلی رحم یعنی آندومتر شروع می‌شود، به همین دلیل شایع‌ترین نوع آن سرطان آندومتر نام دارد. در موارد نادر، ممکن است از عضله رحم یا بافت‌های دیگر منشأ بگیرد که به آن سارکوم رحم گفته می‌شود. این نوع سرطان بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال و پس از یائسگی رخ می‌دهد، اما در سنین پایین‌تر نیز ممکن است دیده شود.

علائم سرطان رحم

علائم سرطان رحم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و با برخی مشکلات زنانگی دیگر اشتباه گرفته شوند. شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• خونریزی غیرطبیعی واژینال (به‌ویژه پس از یائسگی)

• خونریزی بین پریودها یا بعد از رابطه جنسی

• ترشحات غیرمعمول واژینال که ممکن است آبکی یا خونی باشد

• درد یا احساس فشار در ناحیه لگن

• درد در هنگام رابطه جنسی

• کاهش وزن غیرقابل توضیح علائم سرطان رحم در زنان یائسه

• خستگی و ضعف عمومی

در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است درد کمر، پاها یا اختلال در ادرار و مدفوع نیز بروز کند.

علت‌های سرطان رحم

سرطان رحم زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های آندومتر دچار تغییرات ژنتیکی (جهش) شوند و رشد غیرقابل کنترل پیدا کنند. برخی از عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:

• یائسگی دیرهنگام یا شروع زودهنگام قاعدگی

• چاقی و اضافه وزن

• مصرف طولانی‌مدت استروژن بدون پروژسترون

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) علائم سرطان دهانه رحم نی نی سایت

• سابقه خانوادگی سرطان رحم یا تخمدان

• ابتلا به دیابت یا فشار خون بالا

• عدم بارداری در طول زندگی
  
  

سرطان تخمدان چیست؟

سرطان تخمدان (Ovarian Cancer) از سلول‌های تخمدان شروع می‌شود و به دلیل نبود علائم واضح در مراحل اولیه، معمولاً دیر تشخیص داده می‌شود. این سرطان در بیشتر موارد در زنان بین ۵۰ تا ۶۵ سال رخ می‌دهد، اما در هر سنی ممکن است ایجاد شود. علائم سرطان رحم و تخمدان

سرطان تخمدان بر اساس نوع سلولی که از آن منشأ می‌گیرد، به سه دسته تقسیم می‌شود:

• سرطان اپی‌تلیال (شایع‌ترین نوع)

• سرطان سلول زایا (در سنین پایین‌تر دیده می‌شود) علائم سرطان رحم بدخیم

• سرطان بافت استرومایی (نادر اما با رشد آهسته‌تر)

علائم سرطان تخمدان

علائم سرطان تخمدان معمولاً مبهم و مشابه با بیماری‌های گوارشی یا مشکلات هورمونی هستند. با این حال، وجود مداوم و پیش‌رونده برخی علائم می‌تواند هشداردهنده باشد:

• نفخ شکم یا احساس پری مداوم

• درد یا فشار در لگن و پایین شکم

• تغییر در عادات گوارشی (یبوست یا اسهال مکرر)

• کاهش اشتها یا احساس سیری زودرس

• تکرر ادرار یا احساس نیاز فوری به ادرار

• درد در کمر یا ناحیه پایین شکم

• خستگی مفرط

• خونریزی غیرطبیعی واژینال (به‌ویژه پس از یائسگی)

اگر این علائم بیش از دو هفته ادامه داشته باشند، باید حتماً توسط پزشک بررسی شوند.

تفاوت علائم سرطان رحم و تخمدان

اگرچه هر دو سرطان ممکن است علائم مشابهی مانند درد لگن یا خونریزی غیرطبیعی ایجاد کنند، تفاوت‌های کلیدی بین آن‌ها وجود دارد:

• در سرطان رحم، خونریزی غیرطبیعی یا ترشحات واژینال علامت اصلی است.

• در سرطان تخمدان، علائم گوارشی مانند نفخ، یبوست یا پری شکم بیشتر دیده می‌شود. علائم سرطان دهانه رحم زگیل تناسلی

• سرطان رحم معمولاً زودتر تشخیص داده می‌شود، اما سرطان تخمدان اغلب در مراحل پیشرفته شناسایی می‌گردد.

عوامل خطر سرطان رحم و تخمدان

عوامل متعددی می‌توانند احتمال ابتلا به این دو نوع سرطان را افزایش دهند، از جمله:

• سابقه خانوادگی سرطان پستان، رحم یا تخمدان

• وجود جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های BRCA1 و BRCA2

• سن بالاتر از ۵۰ سال

• نداشتن فرزند یا شروع دیرهنگام بارداری

• درمان‌های هورمونی پس از یائسگی

• چاقی و رژیم غذایی ناسالم

• استعمال دخانیات
  
  

روش‌های تشخیص سرطان رحم

تشخیص سرطان رحم معمولاً از طریق روش‌های زیر انجام می‌شود:

1. آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear): برای بررسی سلول‌های غیرطبیعی دهانه رحم.

2. نمونه‌برداری از آندومتر (بیوپسی): دقیق‌ترین روش برای تشخیص سرطان رحم است.

3. سونوگرافی ترانس‌واژینال: برای بررسی ضخامت آندومتر و وضعیت رحم. طول عمر بیماران سرطان رحم

4. هیستروسکوپی: مشاهده مستقیم داخل رحم با دوربین برای بررسی ضایعات مشکوک.

روش‌های تشخیص سرطان تخمدان

تشخیص سرطان تخمدان به دلیل نبود علائم واضح دشوارتر است. مهم‌ترین روش‌های تشخیص عبارت‌اند از:

1. سونوگرافی ترانس‌واژینال: برای بررسی شکل و اندازه تخمدان‌ها.

2. آزمایش خون CA-125: اندازه‌گیری پروتئینی که در بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان تخمدان بالا می‌رود.

3. سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی: برای بررسی گسترش تومور در لگن یا سایر اندام‌ها.

4. بیوپسی تخمدان: برای تأیید تشخیص قطعی سرطان.

درمان سرطان رحم

درمان سرطان رحم بسته به مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است. گزینه‌های درمان شامل:

• جراحی: خارج کردن رحم (هیسترکتومی) که ممکن است با تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز انجام شود.

• رادیوتراپی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده پس از جراحی.

• شیمی‌درمانی: برای مراحل پیشرفته یا در صورت بازگشت سرطان.

• هورمون‌تراپی: در برخی بیماران که تومور به هورمون‌ها حساس است.
  
  

درمان سرطان تخمدان

درمان سرطان تخمدان معمولاً ترکیبی از جراحی و شیمی‌درمانی است.

• جراحی: در مرحله اول رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و گره‌های لنفاوی برداشته می‌شوند.

• شیمی‌درمانی: برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده و جلوگیری از بازگشت سرطان.

• درمان هدفمند (Targeted Therapy): با استفاده از داروهایی که به‌طور خاص مسیرهای رشد سلولی را مهار می‌کنند.

• ایمونوتراپی: در موارد خاص برای تقویت سیستم ایمنی در برابر سلول‌های سرطانی.

پیشگیری از سرطان رحم و تخمدان

اگرچه نمی‌توان از همه موارد این سرطان‌ها پیشگیری کرد، اما می‌توان خطر ابتلا را کاهش داد. مهم‌ترین روش‌های پیشگیری شامل موارد زیر است:

• انجام منظم آزمایش پاپ اسمیر و سونوگرافی لگن

• تزریق واکسن HPV برای کاهش خطر عفونت‌های پرخطر

• حفظ وزن سالم و تغذیه متعادل

• بارداری و شیردهی (در برخی مطالعات، کاهش خطر سرطان تخمدان)

• اجتناب از مصرف طولانی‌مدت استروژن بدون تجویز پزشک

• ترک سیگار

نقش ژنتیک در سرطان رحم و تخمدان

در برخی خانواده‌ها، جهش‌های ژنتیکی خاص مانند BRCA1 و BRCA2 باعث افزایش قابل‌توجه خطر ابتلا به سرطان تخمدان و رحم می‌شوند. زنانی که سابقه خانوادگی قوی از این سرطان‌ها دارند باید آزمایش ژنتیک انجام دهند تا در صورت لزوم، اقدامات پیشگیرانه مانند برداشتن تخمدان‌ها انجام شود.

زندگی پس از درمان سرطان رحم و تخمدان

پس از درمان، پیگیری منظم با پزشک اهمیت زیادی دارد. آزمایش‌های دوره‌ای، تصویربرداری و معاینه لگنی باید در فواصل مشخص انجام شوند تا احتمال عود بیماری بررسی شود. تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و حمایت روحی از بیمار می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

جمع‌بندی

سرطان رحم و سرطان تخمدان از مهم‌ترین سرطان‌های زنان هستند که با شناخت علائم اولیه و انجام معاینات منظم قابل پیشگیری و درمان‌اند. هرگونه خونریزی غیرطبیعی، درد مداوم لگنی، نفخ طولانی‌مدت یا احساس پری شکم نباید نادیده گرفته شود. تشخیص زودهنگام از طریق سونوگرافی، تست‌های خونی و آزمایش‌های تخصصی می‌تواند تفاوت زیادی در نتیجه درمان ایجاد کند. آگاهی، پیشگیری و مراجعه به‌موقع به پزشک بهترین راه برای حفظ سلامت زنان در برابر این دو بیماری خاموش است.

علائم سرطان رحم بدخیم

سرطان رحم یکی از شایع‌ترین سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان است که بیشتر در سنین میانسالی و پس از یائسگی مشاهده می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در لایه داخلی رحم (آندومتر) رشد بی‌رویه پیدا کرده و به سایر بافت‌ها گسترش می‌یابند. سرطان رحم می‌تواند در صورت تشخیص زودهنگام، به طور کامل درمان شود؛ اما در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است به سایر اندام‌ها متاستاز دهد و درمان را دشوارتر سازد. در این مقاله، به‌صورت جامع به بررسی علائم سرطان رحم بدخیم، دلایل بروز، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمانی خواهیم پرداخت.

شناخت سرطان رحم بدخیم

سرطان رحم یا سرطان آندومتر نوعی تومور بدخیم است که از سلول‌های پوشاننده داخلی رحم منشأ می‌گیرد. این نوع سرطان معمولاً به آهستگی رشد می‌کند اما در برخی موارد می‌تواند تهاجمی باشد. سرطان رحم نباید با سرطان دهانه رحم (سرویکس) اشتباه گرفته شود؛ زیرا منشاء، علائم و درمان آن‌ها متفاوت است.

در مراحل اولیه، بیماری ممکن است بدون علامت یا با نشانه‌های خفیف همراه باشد، اما به‌تدریج علائم واضح‌تر می‌شوند. تشخیص زودهنگام می‌تواند احتمال موفقیت درمان را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

علائم اولیه سرطان رحم بدخیم

در مراحل اولیه، ممکن است علائم خفیف یا غیر اختصاصی باشند و به راحتی با مشکلات دیگر زنان اشتباه گرفته شوند. شایع‌ترین علائم اولیه عبارت‌اند از:

• خونریزی غیرطبیعی رحمی (به‌ویژه پس از یائسگی)

• خونریزی بین دوره‌های قاعدگی

• ترشحات آبکی یا خونی از واژن

• درد در ناحیه لگن یا پایین شکم

• احساس فشار یا سنگینی در رحم

این علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما در صورت تداوم، باید جدی گرفته شده و بررسی‌های لازم توسط متخصص زنان انجام شود.

علائم پیشرفته سرطان رحم بدخیم

در مراحل پیشرفته‌تر که سرطان به سایر بافت‌ها گسترش یافته است، علائم می‌تواند شدیدتر و گسترده‌تر شود. این علائم شامل موارد زیر است:

• درد شدید لگنی یا کمر

• کاهش وزن بی‌دلیل

• خستگی مزمن و بی‌حالی

• احساس پری یا نفخ مداوم در شکم

• تغییر در الگوی ادرار یا مدفوع

• خونریزی از واژن پس از رابطه جنسی

• بی‌اشتهایی و تهوع مداوم

این علائم می‌توانند نشانه پیشرفت بیماری باشند و نیاز به بررسی فوری دارند.

علائم سرطان رحم در زنان یائسه

یکی از مهم‌ترین علائم سرطان رحم در زنان یائسه، خونریزی واژینال پس از یائسگی است. در دوران پس از یائسگی، هرگونه خونریزی حتی خفیف باید به‌عنوان علامت هشدار در نظر گرفته شود. در این سن، ترشحات غیرطبیعی، لکه‌بینی مکرر یا درد مزمن لگن نیز از نشانه‌های احتمالی سرطان آندومتر هستند.

ترشحات غیرطبیعی واژن در سرطان رحم

ترشحات غیرطبیعی از واژن یکی از علائم مهم سرطان رحم است. این ترشحات معمولاً رنگ روشن یا خونی دارند و ممکن است بوی ناخوشایندی ایجاد کنند. در مراحل اولیه، ممکن است مقدار کمی ترشح وجود داشته باشد اما با پیشرفت بیماری، حجم ترشحات افزایش می‌یابد.

درد لگن و نشانه‌های فیزیکی سرطان رحم

درد لگنی که به‌صورت مداوم یا دوره‌ای احساس می‌شود، یکی از علائم شایع سرطان رحم است. این درد ممکن است به قسمت پایین کمر یا پاها گسترش یابد. احساس فشار در مثانه، درد هنگام رابطه جنسی یا هنگام ادرار نیز از نشانه‌های همراه این بیماری هستند.

علائم سرطان رحم در مراحل آخر

وقتی سرطان رحم به مراحل پیشرفته می‌رسد و به اندام‌هایی مانند مثانه، روده یا غدد لنفاوی گسترش پیدا می‌کند، علائم شدیدتری بروز می‌کند. از جمله:

• دردهای لگنی و شکمی غیرقابل تحمل

• تورم پاها به‌دلیل درگیری غدد لنفاوی

• اختلال در دفع ادرار یا مدفوع

• کاهش وزن شدید و بی‌دلیل

• کم‌خونی ناشی از خونریزی‌های داخلی

• ضعف عمومی بدن

در این مرحله، درمان بیشتر با هدف کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی انجام می‌شود.

علت بروز سرطان رحم بدخیم

علت دقیق بروز سرطان رحم هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما عوامل متعددی می‌توانند در افزایش خطر ابتلا نقش داشته باشند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• اختلالات هورمونی: افزایش سطح استروژن بدون تعادل پروژسترون یکی از عوامل اصلی است.

• چاقی مفرط: چربی بدن باعث تولید بیشتر استروژن می‌شود که خطر سرطان را افزایش می‌دهد.

• دیابت و فشار خون بالا

• عدم بارداری یا بارداری دیرهنگام

• شروع قاعدگی در سن پایین یا یائسگی دیرهنگام

• سابقه خانوادگی سرطان رحم یا تخمدان عکس سرطان رحم

• درمان با تاموکسیفن (داروی ضد سرطان پستان)

تشخیص سرطان رحم

تشخیص زودهنگام سرطان رحم با معاینات دقیق زنان و انجام آزمایش‌های تخصصی ممکن است. روش‌های تشخیص شامل موارد زیر هستند:

• سونوگرافی ترانس‌واژینال: برای بررسی ضخامت لایه آندومتر

• بیوپسی آندومتر (نمونه‌برداری از رحم): برای شناسایی سلول‌های سرطانی

• هیستروسکوپی: مشاهده مستقیم داخل رحم با دوربین

• MRI یا CT Scan: برای بررسی گسترش بیماری به سایر اندام‌ها

تشخیص به‌موقع نقش حیاتی در درمان مؤثر دارد و می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

درمان سرطان رحم بدخیم

درمان سرطان رحم به مرحله بیماری، نوع سلول‌های درگیر و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. روش‌های درمانی اصلی عبارت‌اند از:

• جراحی (هیسترکتومی): برداشتن رحم و در صورت نیاز تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ

• پرتودرمانی (رادیوتراپی): برای از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده یا کوچک کردن تومور

• شیمی‌درمانی: در مراحل پیشرفته یا پس از جراحی برای جلوگیری از بازگشت سرطان

• درمان هورمونی: در زنانی که سرطان آن‌ها به استروژن وابسته است

• ایمونوتراپی یا درمان هدفمند: برای انواع خاص و پیشرفته سرطان رحم

در بسیاری از بیماران، ترکیبی از این درمان‌ها استفاده می‌شود تا بیشترین اثربخشی حاصل گردد.

پیشگیری از سرطان رحم

اگرچه نمی‌توان از تمام موارد سرطان رحم پیشگیری کرد، اما رعایت برخی نکات می‌تواند احتمال ابتلا را کاهش دهد:

• حفظ وزن سالم و تغذیه متعادل

• فعالیت بدنی منظم

• کنترل دیابت و فشار خون

• انجام معاینات سالانه زنان

• درمان اختلالات هورمونی زیر نظر پزشک

• استفاده از قرص‌های ضد بارداری با مشورت پزشک (که تعادل هورمونی ایجاد می‌کنند)

همچنین تزریق واکسن HPV می‌تواند از عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی جلوگیری کند که در برخی موارد با سرطان‌های رحمی ارتباط دارد.

تفاوت سرطان رحم با سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی

سرطان رحم با سرطان دهانه رحم (سرویکس) یا تخمدان تفاوت دارد. سرطان دهانه رحم معمولاً در اثر ویروس HPV ایجاد می‌شود، در حالی که سرطان رحم بیشتر با اختلالات هورمونی مرتبط است. علائم سرطان تخمدان نیز معمولاً مبهم‌تر است و شامل نفخ، درد شکمی و احساس پری می‌باشد.

پیش‌آگهی و طول عمر در سرطان رحم بدخیم

در صورت تشخیص در مراحل اولیه، پیش‌آگهی سرطان رحم بسیار خوب است و احتمال درمان کامل بالاست. در مرحله اول، نرخ بقای پنج‌ساله بیماران حدود ۹۰ درصد است، اما در مراحل پیشرفته‌تر، این رقم کاهش می‌یابد. تشخیص زودهنگام، نوع سلول سرطانی، سن بیمار و پاسخ به درمان از عوامل تعیین‌کننده در پیش‌آگهی هستند.

جمع‌بندی

سرطان رحم بدخیم یکی از بیماری‌های جدی اما قابل درمان در زنان است که اغلب با علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی، درد لگن و ترشحات غیرعادی همراه است. آگاهی از علائم هشداردهنده و مراجعه به‌موقع به پزشک نقش بسیار مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد. با انجام غربالگری‌های منظم، حفظ سبک زندگی سالم و کنترل عوامل خطر، می‌توان از بروز یا گسترش سرطان رحم جلوگیری کرد. تشخیص زودهنگام همچنان کلید اصلی نجات و درمان مؤثر در این بیماری محسوب می‌شود.