چه کسانی باید واکسن زونا بزنند؟
زونا یا هربس زوستر یک بیماری ویروسی است که ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر میباشد. این ویروس پس از ابتلا به آبله مرغان در کودکی، در بدن به صورت خاموش باقی میماند و در شرایطی مانند کاهش سیستم ایمنی، استرس شدید، بیماریهای مزمن یا بالا رفتن سن میتواند دوباره فعال شود و باعث ایجاد زونا گردد. این بیماری معمولاً با درد شدید عصبی، سوزش، خارش و ایجاد تاولهای پر از مایع در ناحیه پوست مشخص میشود و میتواند عوارض طولانیمدتی مانند نورالژی بعد از زونا را به همراه داشته باشد.
واکسیناسیون یکی از روشهای پیشگیری مؤثر در برابر زونا و عوارض آن محسوب میشود. اما سوال مهم این است که چه کسانی باید واکسن زونا دریافت کنند و چه مزایایی برای آنها دارد.
گروه سنی توصیه شده برای واکسن زونا
مطالعات پزشکی و دستورالعملهای جهانی نشان میدهند که افراد بالای ۵۰ سال بیشترین خطر ابتلا به زونا و عوارض ناشی از آن را دارند. با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیفتر میشود و احتمال فعال شدن ویروس واریسلا زوستر بیشتر میگردد. بنابراین:
-
افراد بالای ۵۰ سال بدون سابقه زونا یا واکسیناسیون قبلی، کاندیدای اصلی دریافت واکسن هستند.
-
افراد بالای ۶۰ سال به دلیل خطر بیشتر ابتلا به نورالژی بعد از زونا و عوارض شدید پوستی، اهمیت بیشتری برای واکسیناسیون دارند.
افرادی با سیستم ایمنی ضعیف
برخی افراد به دلیل بیماریهای زمینهای یا مصرف داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی، بیشتر در معرض زونا قرار دارند. این گروهها شامل موارد زیر میشوند:
-
بیماران مبتلا به سرطان تحت شیمیدرمانی یا پرتودرمانی چه کسانی زونا میگیرند
-
افراد دریافتکننده داروهای کورتیکواستروئید یا داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی درد زونا چقدر طول میکشد
-
بیماران مبتلا به HIV یا سایر بیماریهای نقص ایمنی
-
کسانی که اخیراً پیوند عضو داشتهاند
در این افراد، واکسیناسیون میتواند از ابتلا به زونا جلوگیری کند یا شدت بیماری را کاهش دهد. البته نوع واکسن و زمانبندی تزریق باید با نظر پزشک متخصص تعیین شود.
کسی که آبله مرغان گرفته زونا میگیرد
افرادی که سابقه ابتلا به زونا دارند
افرادی که قبلاً به زونا مبتلا شدهاند، ممکن است مجدداً دچار این بیماری شوند، به ویژه اگر سن آنها بالا رفته باشد یا سیستم ایمنی ضعیف شده باشد. واکسیناسیون میتواند احتمال عود بیماری و شدت آن را کاهش دهد و از درد عصبی طولانیمدت جلوگیری کند.
زنان باردار و شیرده
واکسن زونا معمولاً در دوران بارداری توصیه نمیشود، زیرا دادههای کافی درباره ایمنی آن در این دوره در دسترس نیست. زنان باردار باید بعد از زایمان و پایان شیردهی واکسیناسیون را انجام دهند.
افرادی که واکسن آبله مرغان نزدهاند
برخی افراد ممکن است در کودکی واکسن آبله مرغان دریافت نکرده باشند یا به این بیماری مبتلا نشده باشند. برای این افراد، پزشکان ابتدا توصیه میکنند واکسن آبله مرغان دریافت شود و سپس در سنین مناسب واکسن زونا تجویز گردد.
انواع واکسن زونا
دو نوع واکسن برای پیشگیری از زونا وجود دارد:
-
واکسن زنده ضعیفشده (Zostavax) که برای افراد سالم بالای ۶۰ سال استفاده میشود
-
واکسن غیرزنده یا Recombinant (Shingrix) که برای افراد بالای ۵۰ سال و کسانی با سیستم ایمنی ضعیف توصیه میشود و اثربخشی بالاتری دارد
واکسن غیرزنده معمولاً به صورت دو دوز و با فاصله ۲ تا ۶ ماه تزریق میشود و پاسخ ایمنی قویتر و طولانیتری ایجاد میکند.
مزایای واکسیناسیون
-
کاهش چشمگیر خطر ابتلا به زونا
-
کاهش شدت بیماری و درد عصبی بعد از زونا
-
کاهش احتمال بروز عوارض پوستی و التهابی
-
بهبود کیفیت زندگی و کاهش دوره نقاهت
عوارض زونا بعد از بهبودی
نکات مهم پیش از واکسیناسیون
قبل از دریافت واکسن، پزشک باید موارد زیر را بررسی کند:
-
سابقه ابتلا به زونا و آبله مرغان
-
وضعیت سیستم ایمنی و داروهای مصرفی
-
بارداری یا شیردهی
-
وجود آلرژیهای شدید به اجزای واکسن
با رعایت این موارد، ایمنی و اثربخشی واکسن به حداکثر میرسد.
نتیجهگیری
واکسن زونا یک ابزار پیشگیری مهم است که به ویژه برای افراد بالای ۵۰ سال، کسانی با سیستم ایمنی ضعیف و افرادی که سابقه ابتلا به زونا داشتهاند توصیه میشود. این واکسیناسیون میتواند از ابتلا به بیماری، کاهش شدت علائم و جلوگیری از عوارض طولانیمدت جلوگیری کند. انتخاب نوع واکسن، زمانبندی و دوز مناسب باید توسط پزشک تعیین شود تا بهترین اثر حفاظتی حاصل گردد.
واکسن زونا از کجا تهیه کنیم؟
زونا یا هربس زوستر بیماری ویروسی است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود و میتواند پس از ابتلا به آبلهمرغان در بدن بهصورت نهفته باقی بماند و در شرایط ضعف سیستم ایمنی فعال شود. یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری از زونا، دریافت واکسن زونا است. این واکسن میتواند خطر ابتلا به بیماری و شدت علائم آن را کاهش دهد و همچنین احتمال ایجاد عوارض پس از زونا مانند درد عصبی پس از بهبود را کاهش دهد. در این مقاله بهصورت جامع به منابع تهیه واکسن زونا، نحوه دسترسی و نکات مرتبط با آن پرداخته شده است.
چرا واکسن زونا مهم است؟
واکسن زونا برای افرادی که بیش از 50 سال سن دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند توصیه میشود. دریافت واکسن میتواند از بروز بیماری جلوگیری کند و اگر فردی پس از واکسیناسیون به زونا مبتلا شود، شدت بیماری و مدت زمان آن کاهش مییابد. همچنین واکسن میتواند خطر ایجاد درد مزمن پس از زونا را که به آن نوروپاتی پس از زونا گفته میشود، کاهش دهد.
واکسن زونا در داروخانهها و مراکز بهداشتی
واکسن زونا معمولاً در داروخانهها و مراکز بهداشتی معتبر کشورها موجود است. برای دریافت این واکسن، معمولاً نیاز به نسخه پزشک یا مشاوره با پزشک دارید تا اطمینان حاصل شود که واکسن برای شما مناسب است و هیچ منع مصرفی ندارد. در بسیاری از کشورها، واکسن زونا در مراکز واکسیناسیون دولتی یا خصوصی قابل دسترسی است.
مراکز درمانی و کلینیکهای تخصصی
برخی کلینیکها و مراکز درمانی تخصصی، به ویژه کلینیکهای مراقبتهای سالمندان، واکسن زونا را ارائه میدهند. این مراکز معمولاً امکانات لازم برای ذخیرهسازی واکسن در دمای مناسب و تزریق ایمن را دارند. پیش از مراجعه به این مراکز، تماس تلفنی و دریافت اطلاعات درباره موجودی واکسن و هزینه آن توصیه میشود. فرق زونا با آبله مرغان
تهیه واکسن از طریق پزشک خانواده یا متخصص بیماریهای عفونی
یکی دیگر از راههای مطمئن برای دریافت واکسن زونا، مراجعه به پزشک خانواده یا متخصص بیماریهای عفونی است. پزشک میتواند وضعیت سلامت شما را بررسی کند، اطمینان حاصل کند که واکسن برای شما بیخطر است و در صورت لزوم واکسن را تزریق کند. همچنین پزشک میتواند برنامه تزریق دوم واکسن (در صورت نوع واکسن دو دوزه) را تنظیم نماید.
قیمت واکسن آبله مرغان
خرید آنلاین واکسن زونا
در برخی کشورها امکان رزرو یا خرید واکسن زونا از طریق سامانههای رسمی بهداشتی یا سایتهای داروخانههای معتبر وجود دارد. البته خرید آنلاین باید تنها از منابع مورد تایید وزارت بهداشت یا سازمانهای بهداشتی معتبر صورت گیرد تا از کیفیت و سلامت واکسن اطمینان حاصل شود.
نکات مهم قبل از تزریق واکسن
قبل از تزریق واکسن زونا، بهتر است با پزشک درباره سوابق بیماریها، آلرژیها و داروهای مصرفی مشورت کنید. واکسن برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند یا دچار بیماریهای خاص هستند، ممکن است منع مصرف داشته باشد. همچنین رعایت دستورالعملهای بهداشتی پس از تزریق و مراقبت از محل تزریق اهمیت دارد.
جمعبندی
واکسن زونا مؤثرترین روش پیشگیری از این بیماری و کاهش شدت علائم آن است. این واکسن معمولاً در داروخانهها، مراکز بهداشتی، کلینیکهای تخصصی و از طریق پزشک قابل دسترسی است. قبل از دریافت واکسن، مشاوره پزشکی توصیه میشود تا از مناسب بودن واکسن و رعایت نکات ایمنی اطمینان حاصل شود. رعایت این موارد میتواند خطر ابتلا به زونا و عوارض پس از آن را بهطور چشمگیری کاهش دهد و کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشد.
چه کسانی زونا میگیرند؟
زونا یا هرپس زوستر یکی از بیماریهای ویروسی شایع است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود. این همان ویروسی است که عامل آبله مرغان در کودکی است. پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بدن باقی میماند و معمولاً در حالت نهفته در اعصاب نخاعی یا مغزی زندگی میکند. این ویروس ممکن است سالها بدون هیچ نشانهای در بدن باشد، اما در شرایطی که سیستم ایمنی ضعیف شود، دوباره فعال شده و باعث ایجاد زونا میشود.
اگرچه هر کسی که قبلاً آبله مرغان داشته است میتواند دچار زونا شود، اما عوامل خاصی وجود دارند که احتمال ابتلا را افزایش میدهند. شناخت این عوامل به پیشگیری، تشخیص به موقع و کاهش شدت بیماری کمک میکند.
سن بالا و سالمندان
یکی از عوامل اصلی ابتلا به زونا سن بالاست. تحقیقات نشان میدهند که افراد بالای ۵۰ سال بیشترین ریسک ابتلا را دارند. با افزایش سن، قدرت سیستم ایمنی بدن کاهش مییابد و توانایی مقابله با ویروسها کمتر میشود. در نتیجه، ویروس واریسلا زوستر که سالها در بدن در حالت نهفته بوده، فرصت پیدا میکند تا دوباره فعال شود و علائم زونا بروز کند.
علائم زونا در سالمندان ممکن است شدیدتر باشد و دوره بهبودی طولانیتری داشته باشد. همچنین خطر بروز عوارضی مانند نورالژی پس از زونا در سالمندان بالاتر است، که میتواند باعث درد طولانیمدت و کاهش کیفیت زندگی شود.
سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها به دلایل مختلف ضعیف است، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زونا قرار دارند. این گروه شامل افراد مبتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت، بیماریهای خودایمنی، سرطان یا HIV است. همچنین افرادی که داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مانند داروهای شیمیدرمانی، کورتونها یا داروهای بعد از پیوند عضو مصرف میکنند، ریسک بالاتری دارند.
در این افراد، فعال شدن ویروس واریسلا زوستر ممکن است با شدت بیشتری رخ دهد و عوارض جدیتری ایجاد کند. بنابراین تشخیص زودهنگام و مراقبتهای پزشکی مناسب اهمیت بالایی دارد.
سابقه آبله مرغان
افرادی که قبلاً آبله مرغان داشتهاند، همیشه در معرض زونا هستند، زیرا ویروس در بدن آنها باقی میماند. نکته مهم این است که حتی کسانی که واکسن آبله مرغان دریافت کردهاند، ممکن است در سنین بالاتر دچار زونا شوند، اما احتمال آن کمتر است. دریافت واکسن زونا نیز میتواند شانس ابتلا و شدت بیماری را کاهش دهد، اما به طور کامل از بیماری محافظت نمیکند.
استرس و فشار روانی
استرسهای طولانیمدت و شدید میتوانند باعث تضعیف سیستم ایمنی شوند. افرادی که تحت فشارهای روانی شدید هستند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا قرار میگیرند. استرس مزمن باعث تغییرات هورمونی و کاهش عملکرد سلولهای ایمنی میشود که کنترل ویروسهای نهفته را دشوارتر میکند. مطالعات نشان دادهاند افرادی که استرس زیادی دارند، علاوه بر ریسک بالاتر ابتلا، ممکن است علائم شدیدتر و طولانیتری از زونا را تجربه کنند.
بیماریهای مزمن پوستی و عفونی
افرادی که دچار بیماریهای مزمن پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس هستند و یا سابقه عفونتهای شدید دارند، بیشتر در معرض فعال شدن ویروس واریسلا زوستر قرار دارند. آسیبهای پوستی، التهاب مزمن و کاهش مقاومت پوست میتوانند محیطی مناسب برای فعال شدن ویروس فراهم کنند.
سبک زندگی و تغذیه
عوامل سبک زندگی نیز نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به زونا دارند. کمبود خواب، تغذیه نامناسب، مصرف زیاد الکل و سیگار و کمتحرکی میتوانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کنند. رعایت سبک زندگی سالم، ورزش منظم، خواب کافی و تغذیه مناسب میتواند به کاهش ریسک ابتلا کمک کند.
نتیجهگیری
زونا بیماریای است که بیشتر در افراد مسن، کسانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و کسانی که سابقه آبله مرغان دارند، مشاهده میشود. استرسهای طولانیمدت، بیماریهای مزمن پوستی و عفونی و سبک زندگی ناسالم نیز میتوانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
برای پیشگیری از زونا، توصیه میشود:
-
واکسیناسیون مناسب در سنین بالاتر انجام شود
-
سیستم ایمنی بدن با تغذیه سالم، ورزش و مدیریت استرس تقویت شود
-
بیماریهای مزمن کنترل و درمان شوند
-
در صورت مشاهده علائم زونا، فوراً به پزشک مراجعه شود
با رعایت این نکات، میتوان احتمال ابتلا به زونا را کاهش داد و از عوارض طولانیمدت آن جلوگیری کرد.
آیا زونا درمان قطعی دارد؟
زونا، که به آن هربس زوستر نیز گفته میشود، یک بیماری ویروسی است که ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر میباشد. این ویروس پس از ابتلا به آبله مرغان در کودکی، در بدن بهصورت خاموش در گانگلیونهای عصبی باقی میماند و در شرایطی مانند کاهش سیستم ایمنی، استرس شدید، بیماریهای مزمن یا افزایش سن میتواند دوباره فعال شود و باعث ایجاد زونا گردد.
زونا معمولاً با درد شدید عصبی، سوزش، خارش و تاولهای پر از مایع در ناحیهای از بدن ظاهر میشود. شدت بیماری و مدت زمان درمان آن بسته به سن بیمار، وضعیت سیستم ایمنی و سرعت شروع درمان متفاوت است.
درمانهای رایج زونا
در حال حاضر زونا یک بیماری ویروسی است و درمان قطعی برای ریشهکن کردن ویروس در بدن وجود ندارد، زیرا ویروس پس از آبله مرغان در بدن مخفی میشود. با این حال، درمانهای مختلف میتوانند شدت علائم، طول دوره بیماری و خطر عوارض طولانیمدت را کاهش دهند.
داروهای ضد ویروس
داروهای ضد ویروس مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلوویر میتوانند باعث کاهش شدت زونا و کوتاه شدن دوره بیماری شوند، به ویژه اگر در ۷۲ ساعت اول پس از بروز علائم تجویز شوند. این داروها از تکثیر ویروس جلوگیری میکنند و میزان درد عصبی بعد از زونا را کاهش میدهند.
داروهای ضد درد
درد شدید ناشی از زونا یکی از مهمترین علائم بیماری است. پزشکان معمولاً برای کنترل درد از داروهای ضد درد مانند استامینوفن، ایبوپروفن، داروهای مخدر ملایم یا داروهای ضدصرع و ضد افسردگی با اثر ضد درد عصبی استفاده میکنند. کنترل درد میتواند کیفیت زندگی بیمار را بهطور قابل توجهی بهبود بخشد و از مشکلات روانی ناشی از درد طولانیمدت جلوگیری کند.
کرمها و پمادها
برای کاهش خارش و سوزش، استفاده از کرمها و پمادهای موضعی حاوی کالامین یا داروهای ضد التهاب موضعی میتواند مفید باشد. این روشها کمک میکنند تا پوست تحریک شده سریعتر بهبود یابد و خطر عفونت ثانویه کاهش یابد.
مراقبتهای حمایتی
استراحت کافی، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و جلوگیری از تحریک پوست ناحیه درگیر، نقش مهمی در بهبود علائم زونا دارند. همچنین مراقبت از تاولها و جلوگیری از خراشیدن آنها به کاهش عفونت و بهبود سریعتر کمک میکند.
برای درمان زونا چه بخوریم
آیا درمان قطعی وجود دارد؟
با توجه به ماهیت ویروس، زونا هیچ درمان قطعی ندارد. ویروس واریسلا زوستر در بدن بهصورت مخفی باقی میماند و ممکن است در شرایطی مانند ضعف سیستم ایمنی دوباره فعال شود. بنابراین هدف درمان، کاهش شدت علائم، پیشگیری از عوارض و کوتاه کردن دوره بیماری است، نه ریشهکن کردن ویروس.
پیشگیری از زونا
یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش احتمال ابتلا یا شدت بیماری، واکسیناسیون است. واکسن زونا میتواند از بروز بیماری یا عود آن جلوگیری کند و عوارض طولانیمدت مانند نورالژی بعد از زونا را کاهش دهد. واکسیناسیون به ویژه برای افراد بالای ۵۰ سال، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و افرادی که سابقه ابتلا به زونا داشتهاند توصیه میشود.
درمان زونا چیست
عوارض احتمالی در صورت عدم درمان
اگر زونا درمان نشود یا درمان به موقع انجام نگیرد، ممکن است بیمار با عوارض زیر مواجه شود:
-
درد عصبی طولانیمدت (نورالژی بعد از زونا)
-
عفونت ثانویه پوست
-
ایجاد اسکار و لکههای پوستی
-
درگیری چشم و آسیب به بینایی در زونای چشمی
-
اختلالات عصبی نادر در سیستم عصبی مرکزی
نتیجهگیری
زونا یک بیماری ویروسی است که درمان قطعی برای ریشهکن کردن آن وجود ندارد. با این حال، درمان به موقع با داروهای ضد ویروس، کنترل درد، مراقبتهای حمایتی و واکسیناسیون میتواند شدت بیماری را کاهش داده و از عوارض طولانیمدت جلوگیری کند. افراد در معرض خطر باید با پزشک مشورت کرده و در صورت بروز علائم، سریعاً درمان را شروع کنند تا بهترین نتیجه حاصل شود.
دیدگاه کاربران
مطلب بسیار مفید و آموزنده بود، ممنون!
امیدوارم پستهای بیشتری در این زمینه ببینیم.
ارسال دیدگاه