هیدروسل چگونه به وجود میآید؟
هیدروسل یکی از مشکلات شایع ناحیه بیضه و کیسه بیضه است که میتواند افراد در هر سن را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری معمولاً با تورم و بزرگی کیسه بیضه همراه است و بسیاری از بیماران به دلیل ظاهر غیرعادی و نگرانی از سلامت بیضه به پزشک مراجعه میکنند. شناخت دقیق علت ایجاد هیدروسل کمک میکند تا بهترین روش درمان انتخاب شود و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. در این مقاله به بررسی کامل علل هیدروسل، انواع آن و عوامل مؤثر بر بروز این عارضه پرداخته شده است.
ساختار طبیعی بیضه و محل تجمع مایع
بیضهها در داخل کیسه بیضه قرار دارند و توسط غشایی به نام تونیکا واژینالیس پوشیده شدهاند. در شرایط طبیعی مقدار کمی مایع بین غشا و بیضه وجود دارد که باعث کاهش اصطکاک و حرکت راحت بیضه در کیسه بیضه میشود. این تعادل بین تولید و جذب مایع در شرایط عادی برقرار است. هر گونه اختلال در این تعادل میتواند منجر به تجمع مایع و ایجاد هیدروسل شود.
انواع هیدروسل و مکانیزم ایجاد
هیدروسل به دو نوع اصلی تقسیم میشود که هر کدام علت و مکانیزم متفاوتی دارند: درمان هیدروسل با دارو
-
هیدروسل مادرزادی:
این نوع هیدروسل در نوزادان دیده میشود و معمولاً به دلیل عدم بسته شدن کامل کانال بین شکم و کیسه بیضه (کانال پروسه واژینالیس) ایجاد میشود. کانال باز باعث میشود که مایع شکمی به داخل کیسه بیضه وارد شود و تجمع پیدا کند. بیشتر این هیدروسلها در طی یک تا دو سال پس از تولد خودبهخود برطرف میشوند، مگر اینکه کانال کاملاً بسته نشده باشد. -
هیدروسل اکتسابی:
این نوع در بزرگسالان ایجاد میشود و معمولاً به دلیل مشکلات یا آسیبهای بیضه به وجود میآید. مهمترین عوامل ایجاد هیدروسل اکتسابی عبارتند از:-
التهاب یا عفونت بیضه یا اپیدیدیم: التهاب باعث افزایش ترشح مایع و کاهش جذب آن میشود.
-
ضربه یا آسیب مستقیم به بیضه: ضربه شدید میتواند باعث خونریزی و تجمع مایع شود.
-
انسداد جریان لنفاوی: هرگونه انسداد در مسیر طبیعی بازگشت مایع میتواند منجر به هیدروسل شود.
-
جراحیهای قبلی ناحیه شکم یا بیضه: جراحی میتواند باعث تغییرات در غشاها و مسیر مایع شود که هیدروسل ایجاد میکند.
-
عوامل خطر بروز هیدروسل
برخی شرایط و عوامل باعث افزایش احتمال ایجاد هیدروسل میشوند:
-
سن: هیدروسل مادرزادی در نوزادان و هیدروسل اکتسابی بیشتر در بزرگسالان بالای 40 سال شایع است.
-
ضربه یا ورزش شدید: فعالیتهایی که احتمال ضربه به بیضه را افزایش میدهند، میتوانند ریسک هیدروسل را بالا ببرند.
-
عفونتهای جنسی یا ادراری: بیماریهای التهابی اپیدیدیم و بیضه در بزرگسالان باعث ایجاد هیدروسل میشوند.
-
بیماریهای مزمن: برخی بیماریها مانند نارسایی قلبی یا بیماریهای کبدی میتوانند باعث تجمع مایع در بدن شوند که گاهی در بیضهها نیز مشاهده میشود.
علائم مرتبط با هیدروسل
علائم هیدروسل معمولاً با تورم کیسه بیضه آغاز میشود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
تورم یک یا هر دو بیضه
-
سنگینی در کیسه بیضه
-
تغییر تدریجی اندازه بیضهها
-
درد خفیف یا ناراحتی در بعضی از موارد
-
در موارد نادر، قرمزی و التهاب که نیاز به بررسی فوری دارد
روش تشخیص علت هیدروسل
برای تشخیص علت دقیق هیدروسل، پزشک از روشهای مختلفی استفاده میکند:
-
معاینه فیزیکی: بررسی اندازه، شکل و قوام کیسه بیضه
-
سونوگرافی بیضه: تشخیص میزان مایع، انسداد یا مشکلات همزمان مانند کیست و تومور
-
تاریخچه پزشکی: بررسی سابقه ضربه، التهاب یا جراحی قبلی
پیشگیری از ایجاد هیدروسل
با وجود اینکه برخی هیدروسلها مادرزادی هستند و قابل پیشگیری نیستند، رعایت نکات زیر میتواند از بروز هیدروسل اکتسابی جلوگیری کند:
-
محافظت از بیضهها در ورزشهای پرخطر
-
درمان سریع عفونتها و التهابهای ادراری یا جنسی
-
خودداری از ضربههای مکرر و شدید به ناحیه بیضه
-
کنترل بیماریهای مزمن و فشار خون بالا
درمان هیدروسل
درمان هیدروسل بستگی به علت و شدت آن دارد:
-
هیدروسل کوچک و بدون درد: در نوزادان اغلب نیاز به درمان ندارد و خودبهخود برطرف میشود.
-
هیدروسل بزرگسالان یا دردناک: درمان قطعی جراحی است که میتواند به روش باز یا لاپاراسکوپی انجام شود.
-
روشهای موقت: استفاده از شورت حمایتی، داروهای ضدالتهاب یا آسپیراسیون موقت در موارد خاص
عوارض عدم درمان
در صورت عدم درمان هیدروسل بزرگ یا دردناک، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود:
-
فشار بر بافت بیضه و کاهش خونرسانی
-
افزایش ناراحتی در فعالیتهای روزمره
-
احتمال عفونت یا ایجاد مشکلات همزمان
جمعبندی
هیدروسل نتیجه اختلال در تعادل مایع اطراف بیضه است که میتواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. هیدروسل مادرزادی در نوزادان معمولاً خودبهخود برطرف میشود، اما هیدروسل بزرگسالان اغلب نیاز به درمان پزشکی یا جراحی دارد. شناخت علت ایجاد هیدروسل و پیگیری به موقع توسط پزشک باعث کاهش عوارض و انتخاب بهترین روش درمان میشود. مراقبتهای پیشگیرانه و محافظت از بیضهها نیز نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد هیدروسل دارند.

آیا هیدروسل باعث ناباروری میشود؟
هیدروسل یکی از شایعترین بیماریهای بیضه در مردان است که به تجمع مایع در اطراف بیضه گفته میشود. این بیماری معمولاً در کودکان و مردان بزرگسال دیده میشود و اغلب بدون درد یا علائم شدید است. یکی از سوالات مهمی که بسیاری از بیماران مطرح میکنند این است که آیا هیدروسل میتواند باعث ناباروری شود یا عملکرد باروری مردان را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله به صورت کامل و طولانی به بررسی رابطه هیدروسل با ناباروری، علتهای احتمالی، روشهای تشخیص و درمان این مشکل پرداخته شده است.
هیدروسل چیست و چرا ایجاد میشود
هیدروسل تجمع مایع در کیسه اطراف بیضه است. این مایع میتواند به دلایل مختلف ایجاد شود، از جمله:
-
اختلالات مادرزادی: در نوزادان، به دلیل باز ماندن کانال ارتباطی بین شکم و کیسه بیضه، مایع میتواند جمع شود.
-
ضربه یا آسیب به بیضه: آسیب فیزیکی میتواند باعث التهاب و تجمع مایع شود.
-
عفونت و التهاب: عفونت اپیدیدیم یا بیضه میتواند با ایجاد مایع همراه شود.
-
علتهای نامشخص در بزرگسالان: در برخی موارد، هیدروسل بدون علت مشخص ایجاد میشود.
اکثر هیدروسلها در کودکان خودبهخود برطرف میشوند، اما در بزرگسالان ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشند.
ارتباط هیدروسل با ناباروری
بسیاری از مردان نگرانند که هیدروسل بتواند اسپرمسازی یا کیفیت اسپرم را کاهش دهد. واقعیت این است که:
-
هیدروسل خفیف معمولاً تأثیری بر ناباروری ندارد، زیرا حجم مایع کم بوده و فشار قابل توجهی روی بیضه وارد نمیکند.
-
هیدروسلهای بزرگ یا مزمن ممکن است به طور غیرمستقیم باعث کاهش کیفیت اسپرم شوند، زیرا فشار طولانی مدت روی بیضهها میتواند دمای بیضه را افزایش دهد و دمای بالا تولید اسپرم را کاهش میدهد.
-
عوامل همراه: اگر هیدروسل با عفونت یا التهاب بیضه همراه باشد، این شرایط میتواند بر باروری اثر منفی داشته باشد.
چگونه هیدروسل بر اسپرم تأثیر میگذارد
تأثیر هیدروسل بر ناباروری عمدتاً به دلیل افزایش فشار و دمای بیضه است. بیضهها برای تولید اسپرم نیاز به دمای کمی پایینتر از دمای بدن دارند. تجمع مایع در هیدروسلهای بزرگ میتواند دمای بیضه را افزایش دهد و در طولانی مدت باعث کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم شود.
برخی تحقیقات نشان میدهند که مردانی که هیدروسل بزرگ داشتهاند و تحت جراحی قرار گرفتهاند، پس از عمل کیفیت اسپرم بهبود یافته است. این امر نشان میدهد که هیدروسل قابل اصلاح است و در بسیاری از موارد، درمان به بازگشت عملکرد طبیعی بیضه کمک میکند.
علائم هیدروسل که باید جدی گرفته شود
هرچند هیدروسل معمولاً بدون درد و علامت است، برخی نشانهها ممکن است نشاندهنده خطر تأثیر بر باروری باشند:
-
تورم قابل توجه یا بزرگ شدن سریع بیضه
-
احساس سنگینی یا فشار در کیسه بیضه
-
درد خفیف تا متوسط، به ویژه پس از فعالیت
-
تغییرات در شکل یا اندازه بیضهها
در صورتی که هیدروسل با علائم عفونت همراه باشد، باید فوراً تحت درمان قرار گیرد.
تشخیص هیدروسل و بررسی تأثیر آن بر باروری
تشخیص هیدروسل توسط پزشک از طریق مراحل زیر انجام میشود:
-
معاینه فیزیکی: بررسی تورم و لمس کیسه بیضه
-
سونوگرافی: اندازهگیری حجم مایع و بررسی ساختار بیضه و اپیدیدیم
-
آزمایش اسپرم: در مردانی که قصد باروری دارند، تست اسپرم میتواند میزان تأثیر هیدروسل را بر کیفیت اسپرم نشان دهد
-
آزمایش خون و ادرار: در صورت شک به عفونت یا التهاب
درمان هیدروسل برای حفظ باروری
درمان هیدروسل بسته به شدت و علائم آن متفاوت است و شامل موارد زیر است:
1. پیگیری و مراقبت
-
در موارد خفیف و بدون علامت، تنها پیگیری منظم کافی است.
-
بسیاری از هیدروسلها در کودکان خودبهخود برطرف میشوند و تأثیری بر باروری ندارند.
2. جراحی هیدروسل
-
در هیدروسلهای بزرگ، دردناک یا مزمن، جراحی (هیدروسلکتومی) بهترین روش درمانی است.
-
جراحی به کاهش فشار و دمای بیضه کمک میکند و در نتیجه کیفیت اسپرم میتواند بهبود یابد.
-
پس از جراحی، اکثر بیماران بازگشت عملکرد طبیعی بیضهها و حفظ باروری را تجربه میکنند.
3. درمان عفونت و التهاب
-
اگر هیدروسل با عفونت یا التهاب همراه باشد، درمان دارویی شامل آنتیبیوتیک یا داروهای ضد التهاب ضروری است.
-
کنترل عفونت به حفظ سلامت بیضه و جلوگیری از آسیب به اسپرم کمک میکند.
عوارض بعد از عمل هیدروسل
پیشگیری و مراقبت
برای کاهش خطر تأثیر هیدروسل بر ناباروری، میتوان اقدامات زیر را رعایت کرد:
-
مراجعه به موقع به پزشک برای بررسی تورم یا درد بیضه
-
پیگیری منظم سلامت بیضهها، به ویژه در مردان بالای ۳۰ سال
-
درمان سریع عفونتها و التهابهای دستگاه تناسلی
-
رعایت بهداشت و اجتناب از ضربه یا آسیب به بیضهها
جمعبندی
هیدروسل خفیف معمولاً باعث ناباروری نمیشود و اکثر بیماران بدون مشکل باروری زندگی میکنند. با این حال، هیدروسلهای بزرگ، مزمن یا همراه با عفونت میتوانند به طور غیرمستقیم کیفیت اسپرم را کاهش دهند. تشخیص به موقع، پیگیری منظم و درمان مناسب، به ویژه جراحی در موارد شدید، میتواند عملکرد طبیعی بیضه را حفظ کرده و خطر ناباروری را کاهش دهد.
تفاوت هیدروسل و واریکوسل و تأثیر هر کدام بر ناباروری
هیدروسل و واریکوسل دو بیماری شایع بیضه در مردان هستند که هر دو میتوانند باعث تورم یا ناراحتی در کیسه بیضه شوند، اما علل، نشانهها و تأثیرشان بر باروری کاملاً متفاوت است. در این مقاله به بررسی کامل تفاوت هیدروسل و واریکوسل، علائم هر کدام، روشهای تشخیص و اثرشان بر ناباروری پرداخته میشود.
هیدروسل چیست و علائم آن
هیدروسل به تجمع مایع در اطراف بیضه گفته میشود که باعث تورم کیسه بیضه میشود. این مایع معمولاً شفاف است و درد زیادی ایجاد نمیکند مگر در موارد بزرگ یا همراه با التهاب.
علائم هیدروسل
-
تورم آرام و تدریجی بیضه
-
احساس سنگینی در کیسه بیضه
-
درد خفیف یا ناراحتی در برخی موارد
-
معمولاً بدون تغییر رنگ پوست
-
در کودکان اغلب خودبهخود برطرف میشود
علتها
-
اختلالات مادرزادی در کودکان
-
عفونت یا التهاب در بزرگسالان
-
ضربه یا آسیب مستقیم به بیضه
-
علت نامشخص در برخی مردان
اثر هیدروسل بر ناباروری
-
هیدروسل خفیف معمولاً تأثیری بر اسپرم ندارد
-
هیدروسل بزرگ یا مزمن میتواند با افزایش دمای بیضه کیفیت اسپرم را کاهش دهد
-
درمان به موقع، به ویژه جراحی، میتواند عملکرد طبیعی بیضه را حفظ کند
آیا آب آوردن بیضه خطرناک است
واریکوسل چیست و علائم آن
واریکوسل گشاد شدن وریدهای شبکه طناب اسپرماتیک است که باعث برگشت خون و افزایش دمای بیضه میشود. این مشکل بیشتر در مردان جوان شایع است و در بسیاری از موارد با ناباروری مرتبط است.
علائم واریکوسل
-
تورم غیر واضح و احساس سنگینی در بیضه
-
درد خفیف که معمولاً در طول روز یا بعد از ایستادن طولانی افزایش مییابد
-
کاهش کیفیت اسپرم و اختلال در باروری
-
معمولاً در سمت چپ بیضه شایعتر است
علتها
-
ضعف دریچههای وریدی که اجازه بازگشت خون به سمت پایین را نمیدهند
-
فشار خون در وریدهای شبکه اسپرماتیک افزایش مییابد
-
علت دقیق در برخی افراد ناشناخته است
اثر واریکوسل بر ناباروری
-
واریکوسل شایعترین علت قابل درمان ناباروری مردان است
-
افزایش دمای بیضه و کاهش جریان خون باعث کاهش تعداد و تحرک اسپرم میشود
-
درمان واریکوسل، چه جراحی و چه با روش لاپاراسکوپی، اغلب باعث بهبود کیفیت اسپرم میشود
تفاوتهای کلیدی بین هیدروسل و واریکوسل
ویژگی | هیدروسل | واریکوسل |
---|---|---|
علت | تجمع مایع | گشاد شدن وریدها و برگشت خون |
درد | معمولاً خفیف | خفیف تا متوسط، افزایش با فعالیت |
تورم | قابل لمس، شفاف | قابل لمس به صورت طنابمانند، معمولاً سمت چپ |
اثر بر ناباروری | معمولاً کم یا متوسط در هیدروسل بزرگ | قابل توجه و شایع |
درمان | پیگیری، جراحی در موارد بزرگ | جراحی یا لاپاراسکوپی برای بهبود باروری |
شایعترین گروه | کودکان و بزرگسالان | مردان جوان |
تشخیص هیدروسل و واریکوسل
-
معاینه فیزیکی: پزشک تفاوت ساختاری را از طریق لمس کیسه بیضه تشخیص میدهد
-
سونوگرافی بیضه: برای اندازهگیری مایع در هیدروسل و بررسی وریدهای گشاد در واریکوسل
-
آزمایش اسپرم: بررسی کیفیت اسپرم و تعیین اثر بیماری بر باروری
درمان هیدروسل در طب سنتی
درمان و مراقبت
درمان هیدروسل
-
پیگیری و مراقبت در موارد خفیف هیدروسل بیضه در بزرگسالان
-
جراحی هیدروسلکتومی در موارد بزرگ، دردناک یا مزمن
-
درمان عفونت در صورت نیاز
درمان واریکوسل
-
جراحی واریکوسل یا لاپاراسکوپی برای اصلاح وریدهای گشاد
-
درمان بهبود جریان خون و کاهش دمای بیضه
-
کنترل کیفیت اسپرم و افزایش احتمال باروری
جمعبندی
-
هیدروسل بیشتر یک مشکل ساختاری و تورم بیضه است و اغلب تأثیر کمی بر ناباروری دارد مگر اینکه بزرگ و مزمن باشد.
-
واریکوسل یک مشکل عروقی است که یکی از شایعترین علل ناباروری مردان محسوب میشود.
-
تشخیص دقیق با معاینه فیزیکی، سونوگرافی و آزمایش اسپرم ضروری است.
-
درمان مناسب هر دو مشکل میتواند ناراحتی، تورم و تأثیر بر باروری را کاهش دهد.
از کجا بفهمم هیدروسل دارم؟
هیدروسل یکی از مشکلات شایع بیضه است که بسیاری از مردان ممکن است در طول زندگی با آن مواجه شوند، اما شناخت دقیق علائم و روشهای تشخیص آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، به صورت کامل و جامع بررسی میکنیم که هیدروسل چیست، چه علائمی دارد، چگونه تشخیص داده میشود و چه اقداماتی برای مدیریت آن لازم است.
هیدروسل به تجمع مایع در اطراف بیضهها گفته میشود. این مایع در لایههای اطراف بیضه جمع میشود و باعث بزرگ شدن یا ورم کیسه بیضه میشود. هیدروسل معمولاً دردناک نیست و اغلب بدون عارضه خاصی باقی میماند، اما در برخی موارد میتواند نشانه مشکلات جدیتر باشد. این بیماری میتواند در نوزادان و بزرگسالان ایجاد شود، اما شیوع آن در مردان بالای ۴۰ سال بیشتر است.
انواع هیدروسل
هیدروسلها به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
۱. هیدروسل اولیه: بدون علت مشخص و معمولاً در بزرگسالان ایجاد میشود.
۲. هیدروسل ثانویه: به دلیل بیماریهای دیگر مانند عفونت، آسیب دیدگی، جراحی قبلی یا التهاب در بیضهها ایجاد میشود.شناخت نوع هیدروسل اهمیت زیادی در روند درمان و پیگیری دارد.
علائم هیدروسل
برای تشخیص هیدروسل، باید به علائم ظاهری و فیزیکی توجه کنید. از جمله مهمترین علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
بزرگ شدن تدریجی یا ناگهانی کیسه بیضه
-
احساس سنگینی یا فشار در بیضه
-
درد یا ناراحتی خفیف، به ویژه در ایستادن یا راه رفتن طولانی
-
شفاف بودن یا پر نور بودن کیسه بیضه هنگام تابش نور (علامت پزشکی معروف به ترانسایلومینیشن)
-
عدم وجود علائم عفونت مثل تب، قرمزی یا گرمی بیش از حد در اکثر موارد هیدروسل
روشهای تشخیص هیدروسل
تشخیص هیدروسل معمولاً با معاینه فیزیکی آغاز میشود. پزشک با لمس کیسه بیضه و بررسی اندازه و شکل آن، میتواند تشخیص اولیه دهد. از روشهای تکمیلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
سونوگرافی بیضه: دقیقترین روش برای تشخیص هیدروسل و اندازهگیری میزان مایع اطراف بیضه است.
-
آزمایشهای خون و ادرار: در صورت وجود التهاب یا عفونت، ممکن است نیاز به بررسی داشته باشد.
-
ترانسایلومینیشن: تاباندن نور به کیسه بیضه برای مشاهده شفافیت مایع اطراف بیضه که روش ساده و سریع برای تشخیص اولیه است.
علل ایجاد هیدروسل
هیدروسل میتواند به دلایل مختلف ایجاد شود. مهمترین علل شامل موارد زیر هستند:
-
تولد نوزادان: در برخی نوزادان، هیدروسل به دلیل بسته نشدن کامل مجرای منیبر (کانال بین شکم و کیسه بیضه) رخ میدهد.
-
التهاب یا عفونت بیضه: اپیدیدیمیت یا اورکیت میتواند باعث تجمع مایع شود. درمان سریع آب آوردن بیضه
-
آسیب یا ضربه: ضربه به بیضهها میتواند منجر به تجمع مایع شود.
-
جراحی قبلی یا تومور: در برخی موارد، پس از عمل جراحی یا وجود تومور، هیدروسل ایجاد میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر علائم زیر مشاهده شد، مراجعه سریع به پزشک ضروری است:
-
درد شدید یا ناگهانی در کیسه بیضه
-
افزایش سریع اندازه بیضه یا تغییر رنگ پوست
-
وجود تب، تهوع یا استفراغ
-
سختی یا توده در بیضه که ممکن است نشانه تومور باشد
درمان هیدروسل
در بسیاری از موارد، هیدروسل بدون درمان خاص بهبود مییابد یا نیازی به درمان فوری ندارد. با این حال، در موارد زیر درمان لازم است:
-
بزرگی بیش از حد یا دردناک شدن کیسه بیضه چه عواملی باعث آب آوردن بیضه می شود
-
ایجاد مشکل در حرکت یا فعالیت روزانه
-
ایجاد مشکلات روحی یا ظاهری برای فرد
روشهای درمان شامل:
-
پایش و مشاهده: در موارد خفیف، پزشک فقط رشد و علائم هیدروسل را پیگیری میکند.
-
سوراخ کردن و تخلیه مایع (Aspiration): این روش موقت است و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
-
جراحی (Hydrocelectomy): بهترین روش برای درمان قطعی هیدروسل است و معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود.
پیشگیری و مراقبتهای بعدی
هیدروسل قابل پیشگیری کامل نیست، اما مراقبتهای زیر میتواند به کاهش خطر یا بهبود علائم کمک کند: درمان هیدروسل بدون عمل
-
محافظت از بیضهها در ورزش یا فعالیتهای پرخطر
-
پیگیری سریع هرگونه تورم یا درد بیضه
-
رعایت بهداشت مناسب و درمان سریع عفونتهای ادراری یا بیضه
-
مراجعه به پزشک برای بررسی منظم در صورت سابقه هیدروسل
نتیجهگیری
هیدروسل بیماری نسبتاً شایع و اغلب بیخطر است که با تجمع مایع در اطراف بیضهها مشخص میشود. تشخیص زودهنگام و پیگیری منظم میتواند از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کند. هرگونه تغییر در اندازه، درد یا شکل کیسه بیضه باید جدی گرفته شود و برای اطمینان از سلامت بیضهها، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. مراقبتهای ساده روزمره و شناخت علائم اولیه هیدروسل میتواند به پیشگیری و درمان موفق این بیماری کمک شایانی کند.
-
دیدگاه کاربران
مطلب بسیار مفید و آموزنده بود، ممنون!
امیدوارم پستهای بیشتری در این زمینه ببینیم.
ارسال دیدگاه