واکسن گارداسیل چند دوز دارد؟ بررسی جامع و کامل دوزهای واکسن HPV

واکسن گارداسیل (Gardasil) یکی از مهم‌ترین واکسن‌هایی است که برای پیشگیری از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) استفاده می‌شود. این واکسن توانسته تأثیر قابل توجهی در کاهش میزان عفونت‌های HPV، زگیل تناسلی و حتی سرطان دهانه رحم و دیگر سرطان‌های مرتبط با HPV داشته باشد. یکی از پرسش‌های رایج درباره این واکسن، تعداد دوزهای آن است. در این مقاله، به شکل کامل و علمی بررسی می‌کنیم که واکسن گارداسیل چند دوز دارد، نحوه تزریق آن چگونه است، و بسته به سن و شرایط بدنی فرد، چه تفاوت‌هایی در برنامه واکسیناسیون وجود دارد.

اهمیت تعداد دوزهای واکسن گارداسیل

تعداد دوزهایی که باید از واکسن گارداسیل دریافت شود، به سن فرد در زمان دریافت اولین دوز بستگی دارد. تعداد دوزها و فاصله بین آن‌ها نقش حیاتی در اثربخشی کامل واکسن ایفا می‌کند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که بدن نوجوانان جوان پاسخ ایمنی قوی‌تری به واکسن دارد، بنابراین ممکن است به دوز کمتری برای ایمنی کامل نیاز داشته باشند.

واکسن گارداسیل برای چه گروه سنی توصیه می‌شود؟

واکسیناسیون با گارداسیل معمولاً برای افراد بین ۹ تا ۴۵ سال توصیه می‌شود. البته مؤسسات سلامت جهانی مانند CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها) و WHO (سازمان جهانی بهداشت) بیشترین تأکید را بر واکسیناسیون در سنین ۹ تا ۱۴ سال دارند، یعنی پیش از شروع فعالیت جنسی، زیرا در این مرحله هنوز فرد با ویروس HPV تماس نداشته است.

چند دوز واکسن گارداسیل لازم است؟

در پاسخ به سؤال «واکسن گارداسیل چند دوز دارد؟» باید گفت که بسته به سن فرد در زمان دریافت واکسن، برنامه واکسیناسیون به دو صورت کلی تقسیم می‌شود:

دو دوز (برای سنین ۹ تا ۱۴ سال)

• دوز اول: در تاریخ مشخص (روز صفر)

• دوز دوم: شش تا دوازده ماه پس از دوز اول

در این گروه سنی، به دلیل پاسخ ایمنی قوی‌تر بدن، دریافت دو دوز کافی است و نیازی به دوز سوم نیست.

سه دوز (برای افراد ۱۵ سال به بالا یا کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند)

• دوز اول: در روز صفر

• دوز دوم: ۱ تا ۲ ماه بعد از دوز اول

• دوز سوم: ۶ ماه بعد از دوز اول

در این گروه سنی، سه دوز برای ایجاد ایمنی کامل ضروری است. همچنین برای افرادی که دچار نقص ایمنی هستند (مثلاً افراد مبتلا به HIV)، حتی اگر زیر ۱۵ سال باشند، دریافت سه دوز توصیه می‌شود.

آیا اگر فاصله بین دوزها زیاد شود، واکسن بی‌اثر می‌شود؟

خیر. اگرچه بهتر است دوزها طبق برنامه‌ی پیشنهادی تزریق شوند، اما در صورتی که به دلایل مختلف فاصله بین دوزها بیشتر از زمان توصیه‌شده شود، نیازی به تکرار واکسن نیست. کافی است ادامه‌ی دوزهای باقی‌مانده تزریق شود. اثربخشی واکسن همچنان حفظ خواهد شد.

اگر فردی تنها یک دوز دریافت کند، چه باید کرد؟

مطالعاتی در حال انجام هستند که بررسی کنند آیا یک دوز واکسن نیز می‌تواند ایمنی کافی ایجاد کند یا نه. ولی در حال حاضر، توصیه اصلی این است که افراد طبق برنامه دو یا سه دوزه عمل کنند. اگر تنها یک دوز تزریق شده باشد، باید دوزهای بعدی نیز به موقع دریافت شوند تا محافظت کامل حاصل شود.

تفاوت گارداسیل ۴ ظرفیتی و ۹ ظرفیتی در دوزبندی

واکسن گارداسیل در دو نوع عمده وجود دارد:

• گارداسیل ۴ ظرفیتی (Gardasil 4v) که علیه چهار نوع HPV محافظت می‌کند.

• گارداسیل ۹ ظرفیتی (Gardasil 9) که علیه نه نوع HPV عمل می‌کند.

هر دو نوع، از نظر دوزبندی مشابه هستند و برنامه تزریق‌شان تفاوتی با یکدیگر ندارد. با این حال، گارداسیل ۹ ظرفیتی پوشش وسیع‌تری دارد و اغلب نسخه توصیه‌شده در بسیاری از کشورهاست.

آیا نیاز به تکرار واکسن در سال‌های بعد وجود دارد؟

بر اساس مطالعات فعلی، واکسن گارداسیل ایمنی بلندمدتی ایجاد می‌کند که می‌تواند تا بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال و حتی بیشتر دوام بیاورد. در حال حاضر، نیاز به دوز یادآور (booster dose) اثبات نشده و برنامه‌ای برای تکرار آن در سال‌های بعد وجود ندارد، مگر آن‌که مطالعات آینده خلاف آن را نشان دهد.

واکسن گارداسیل و برنامه واکسیناسیون در ایران

در ایران نیز استفاده از واکسن گارداسیل در حال گسترش است، به ویژه برای نوجوانان، زنان جوان و کسانی که در معرض خطر بالاتری قرار دارند. دوزبندی در ایران نیز طبق استاندارد جهانی انجام می‌شود:

• افراد ۹ تا ۱۴ سال: دو دوز

• افراد ۱۵ سال به بالا: سه دوز

همچنین، مشاوره با پزشک برای بررسی سیستم ایمنی فرد و تنظیم برنامه دوزبندی دقیق ضروری است.

جمع‌بندی

واکسیناسیون با گارداسیل نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با HPV ایفا می‌کند. پاسخ به سؤال «واکسن گارداسیل چند دوز دارد؟» به سن، شرایط ایمنی بدن و نوع واکسن بستگی دارد. در حالت کلی:

• برای افراد ۹ تا ۱۴ سال، دریافت دو دوز کافی است.

• برای افراد ۱۵ سال به بالا یا دارای نقص ایمنی، دریافت سه دوز الزامی است.

دریافت کامل دوزها طبق برنامه، بیشترین اثربخشی را در پیشگیری از عفونت HPV و سرطان‌های ناشی از آن فراهم می‌کند. در نهایت، مشاوره با پزشک متخصص بهترین راه برای تنظیم یک برنامه واکسیناسیون مناسب با شرایط فردی است.

واکسن گارداسیل تا چند سال اثر دارد؟

واکسن گارداسیل (Gardasil) یکی از مؤثرترین روش‌ها برای پیشگیری از ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است که با انواع خاصی از این ویروس‌ها مقابله می‌کند؛ ویروس‌هایی که می‌توانند منجر به بیماری‌هایی مانند زگیل تناسلی و حتی برخی از سرطان‌ها شوند. سؤال اصلی بسیاری از افراد این است که «اثر واکسن گارداسیل تا چند سال باقی می‌ماند؟» در این مقاله به طور جامع به بررسی طول مدت اثربخشی این واکسن، عوامل مؤثر بر دوام آن، شواهد علمی و نکات ضروری پیرامون آن می‌پردازیم.

معرفی واکسن گارداسیل

واکسن گارداسیل یک واکسن نوترکیب است که بدن را در برابر انواع خاصی از ویروس HPV، به‌ویژه تیپ‌های ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ محافظت می‌کند. این واکسن در دو نوع اصلی عرضه می‌شود:

• گارداسیل ۴ ظرفیتی (Gardasil 4-valent) تاخیر در دوز دوم واکسن گارداسیل

• گارداسیل ۹ ظرفیتی (Gardasil 9-valent) که پوشش وسیع‌تری دارد.

این واکسن عمدتاً در نوجوانان و جوانان بین ۹ تا ۲۶ سال تجویز می‌شود، اما در برخی کشورها برای افراد تا سن ۴۵ سال نیز توصیه شده است.

ماندگاری اثر واکسن گارداسیل بر اساس مطالعات علمی

تحقیقات علمی متعدد نشان داده‌اند که واکسن گارداسیل می‌تواند حفاظت طولانی‌مدتی در برابر HPV ایجاد کند. بر اساس داده‌های معتبر، موارد زیر به‌عنوان نتایج اصلی مطرح شده‌اند:

مدت زمان اثربخشی اولیه

• در کارآزمایی‌های بالینی اولیه که بر روی نوجوانان و جوانان انجام شده، مشخص شده که واکسن گارداسیل می‌تواند تا ۱۰ سال یا بیشتر محافظت قوی در برابر انواع HPV فراهم کند.

• در مطالعه‌ای که توسط FDA و CDC منتشر شده، افرادی که سه دوز واکسن را به‌صورت کامل دریافت کرده‌اند، حتی ۱۵ سال پس از واکسیناسیون نیز آنتی‌بادی‌های مؤثر در خون آن‌ها قابل شناسایی بوده است.

دوام ایمنی بدن

• پس از تزریق کامل دوزها، بدن با تولید آنتی‌بادی‌ها به طور مستمر در برابر انواع HPV محافظت می‌کند.

• برخلاف برخی واکسن‌ها که نیاز به تقویت‌کننده (بوستر) دارند، تاکنون نیازی به دوز یادآور گارداسیل پس از پایان دوره اصلی، از نظر علمی و بالینی اثبات نشده است.

 

آیا نیاز به تزریق مجدد در سال‌های آینده هست؟

تا این لحظه، شواهد علمی نیازی به تزریق دوباره واکسن گارداسیل را در افرادی که دوز کامل را دریافت کرده‌اند، نشان نداده است. آنتی‌بادی‌هایی که پس از واکسیناسیون تولید می‌شوند، در بیشتر افراد در سطح محافظتی بالا باقی می‌مانند.

اما با این حال:

• توصیه می‌شود افرادی که در معرض خطر بالا هستند یا دارای نقص سیستم ایمنی‌اند، طبق نظر پزشک در فواصل مشخص بررسی شوند.

• سازمان جهانی بهداشت (WHO) و CDC آمریکا به صورت مستمر در حال پایش وضعیت طولانی‌مدت ایمنی این واکسن هستند.

عوامل مؤثر بر ماندگاری واکسن گارداسیل

چند عامل می‌تواند در ماندگاری و اثربخشی بلندمدت واکسن نقش داشته باشد:

۱. سن تزریق

• هرچه واکسن در سنین پایین‌تر (قبل از شروع فعالیت جنسی) تزریق شود، اثربخشی آن بالاتر و ماندگارتر خواهد بود.

۲. تعداد دوزهای دریافت‌شده

• دریافت هر سه دوز در زمان‌های صحیح تأثیر مستقیم بر اثربخشی طولانی‌مدت دارد. قیمت هر دوز واکسن گارداسیل

• در برخی از افراد زیر ۱۵ سال، دو دوز با فاصله زمانی مناسب نیز کافی است.

۳. وضعیت سیستم ایمنی بدن

• افرادی که دارای بیماری‌های نقص ایمنی یا مصرف‌کننده داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هستند، ممکن است پاسخ ایمنی ضعیف‌تری داشته باشند.

 

نقش آنتی‌بادی‌ها در حفظ ایمنی بلندمدت

پاسخ ایمنی ناشی از واکسن گارداسیل شامل تولید آنتی‌بادی‌هایی است که در برابر پروتئین‌های سطحی ویروس HPV عمل می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که:

• آنتی‌بادی‌ها حتی پس از گذشت ۱۰ تا ۱۵ سال همچنان در سطح بالا باقی می‌مانند.

• احتمال کاهش اثربخشی در این مدت بسیار پایین است، مگر در موارد خاص مانند نقص ایمنی یا مصرف داروهای خاص.

شواهد مطالعات جهانی درباره مدت اثر واکسن

در ادامه به برخی از مطالعات معتبر اشاره می‌شود:

• مطالعه Kjaer et al. (2018): این مطالعه در دانمارک نشان داد که اثربخشی واکسن گارداسیل حتی تا ۱۲ سال بعد از واکسیناسیون همچنان بالاست و موارد ابتلا به HPV نوع ۱۶ و ۱۸ بسیار کاهش یافته‌اند.

• مطالعه توسط Merck (تولیدکننده گارداسیل): اطلاعات بلندمدت نشان داده است که حتی پس از ۱۵ سال، نیازی به دوز یادآور مشاهده نشده است.

• مطالعه در کشورهای اسکاندیناوی: کاهش چشمگیر در موارد زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم در زنانی که واکسن را دریافت کرده‌اند، نشان‌دهنده دوام ایمنی مؤثر واکسن است.

آیا تست HPV بعد از واکسن همچنان لازم است؟

بله، حتی اگر واکسن گارداسیل تزریق شده باشد، توصیه می‌شود تست‌های غربالگری مانند پاپ اسمیر (Pap smear) یا تست HPV طبق برنامه‌های ملی سلامت انجام شوند. دلیل این موضوع:

• واکسن گارداسیل فقط برخی از تیپ‌های پرخطر HPV را پوشش می‌دهد.

• احتمال ابتلا به تیپ‌های دیگر که در واکسن گنجانده نشده‌اند وجود دارد.

جمع‌بندی و پاسخ نهایی به سؤال «واکسن گارداسیل تا چند سال اثر دارد؟»

بر اساس شواهد علمی فعلی، می‌توان گفت:

• اثربخشی واکسن گارداسیل حداقل بین ۱۰ تا ۱۵ سال باقی می‌ماند. قیمت واکسن گارداسیل در داروخانه 13 آبان

• در بیشتر افراد، پس از تکمیل دوزهای توصیه‌شده، نیازی به دوز یادآور وجود ندارد.

• واکسن در صورت تزریق به‌موقع و صحیح، محافظت طولانی‌مدت و بسیار مؤثری در برابر انواع پرخطر HPV دارد.

• با این حال، انجام غربالگری‌های منظم برای سرطان دهانه رحم همچنان توصیه می‌شود. زمان تزریق دوز سوم واکسن گارداسیل

اگر پژوهش‌های آینده نشان دهند که پس از گذشت ۲۰ سال نیاز به دوز یادآور هست، ممکن است توصیه‌های جهانی به‌روزرسانی شود، ولی تاکنون چنین ضرورتی ثابت نشده است.

در نتیجه، با دریافت کامل واکسن گارداسیل، می‌توان تا مدت طولانی (دست‌کم ۱۵ سال و شاید بیشتر) از ایمنی مؤثر علیه HPV اطمینان داشت.

آیا واکسن گارداسیل نیاز به تکرار دارد؟ بررسی کامل طول مدت اثر و دوز یادآور

واکسن گارداسیل (Gardasil) یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس عامل بسیاری از بیماری‌های تناسلی، زگیل‌های تناسلی، و برخی سرطان‌ها از جمله سرطان دهانه رحم، مقعد، و حلق است. با توجه به اهمیت این واکسن در سلامت عمومی، یکی از سوالات رایج میان والدین، نوجوانان و حتی بزرگسالانی که قصد تزریق دارند، این است که «آیا واکسن گارداسیل نیاز به تکرار دارد؟». در این مقاله، با نگاهی علمی و دقیق به این موضوع خواهیم پرداخت.

نحوه عملکرد واکسن گارداسیل

واکسن گارداسیل با تحریک سیستم ایمنی بدن علیه پروتئین‌های خاص موجود در ویروس HPV عمل می‌کند. این پروتئین‌ها به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند که شبیه‌سازی ویروس واقعی را انجام می‌دهند، بدون اینکه باعث بیماری شوند. سیستم ایمنی پس از تزریق واکسن، آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که در مواجهه با ویروس واقعی، بدن را از عفونت محافظت می‌کنند.

مدت زمان اثر واکسن گارداسیل

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سؤال «آیا واکسن گارداسیل نیاز به تکرار دارد؟» مطرح می‌شود، طول مدت اثر واکسن است. بررسی‌های علمی متعدد در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که ایمنی ایجادشده توسط واکسن گارداسیل حداقل تا ۱۰ تا ۱۵ سال پس از تزریق باقی می‌ماند و حتی شواهدی وجود دارد که این ایمنی ممکن است تا پایان عمر ادامه داشته باشد. تاثیر یک دوز واکسن گارداسیل

مطالعات بلندمدت بر روی افراد واکسینه‌شده در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، سوئد، دانمارک، و استرالیا نشان داده‌اند که در طول این سال‌ها، موارد جدید ابتلا به HPV و سرطان‌های مرتبط با آن به شدت کاهش یافته‌اند، بدون نیاز به دوز یادآور.

آیا واکسن گارداسیل به دوز یادآور (Booster) نیاز دارد؟

در حال حاضر، نهادهای معتبر بهداشتی مانند:

• سازمان جهانی بهداشت (WHO)

• مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC)

• اداره غذا و داروی آمریکا (FDA)

توصیه نمی‌کنند که دوز یادآوری برای واکسن گارداسیل تزریق شود. طبق شواهد موجود، هیچ دوز بوستری برای افرادی که برنامه کامل واکسیناسیون (دو یا سه دوز بر اساس سن) را دریافت کرده‌اند، لازم نیست.

با این حال، تحقیقات همچنان در حال انجام هستند تا مشخص شود که آیا پس از گذشت ۲۰ یا ۳۰ سال، ایمنی همچنان در سطح بالا باقی می‌ماند یا خیر. اگر در آینده نیاز به دوز یادآور اثبات شود، نهادهای بهداشتی آن را اعلام خواهند کرد.

آیا در همه کشورها توصیه به عدم تکرار یکسان است؟

در اکثر کشورهایی که واکسن گارداسیل را به صورت گسترده استفاده می‌کنند (مانند آمریکا، کانادا، استرالیا و کشورهای اروپایی)، دوز یادآور در برنامه ملی گنجانده نشده است. در ایران نیز، در صورت اجرای برنامه‌های رسمی، از همان برنامه جهانی تبعیت خواهد شد و تکرار واکسن به‌صورت روتین توصیه نمی‌شود.

در چه شرایطی ممکن است نیاز به بررسی مجدد یا تزریق دوز اضافی باشد؟

هرچند در حالت عادی نیاز به تکرار واکسن وجود ندارد، اما در برخی موارد خاص، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد وضعیت واکسیناسیون را مجدداً ارزیابی کند:

• افراد با نقص سیستم ایمنی: مانند مبتلایان به HIV یا کسانی که پیوند عضو داشته‌اند.

• افرادی که دوزهای واکسن را ناقص دریافت کرده‌اند: مثلاً کسانی که فقط یک دوز تزریق کرده‌اند و فاصله زیادی از تزریق گذشته است. حداکثر زمان تزریق دوز سوم واکسن گارداسیل

• افرادی که سن بالایی دارند و در کودکی واکسن دریافت نکرده‌اند: در این موارد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد برنامه خاصی اجرا شود.

آیا تست سطح آنتی‌بادی برای بررسی نیاز به تکرار لازم است؟

در حال حاضر، تستی برای اندازه‌گیری سطح آنتی‌بادی‌های HPV جهت تصمیم‌گیری درباره نیاز به دوز یادآور توصیه نمی‌شود. زیرا:

• سطح آنتی‌بادی تنها شاخص تعیین‌کننده‌ی ایمنی بدن نیست.

• حتی با کاهش سطح آنتی‌بادی، سیستم ایمنی بدن توانایی "یادآوری" و مقابله سریع با ویروس را دارد.

 

واکسن گارداسیل برای چه کسانی مؤثرتر است؟

واکسیناسیون در سنین پایین‌تر (۹ تا ۱۴ سال) مؤثرتر است زیرا:

• بدن پاسخ ایمنی قوی‌تری می‌دهد.

• احتمال تماس با ویروس قبل از واکسیناسیون بسیار کم است.

در این گروه سنی، معمولاً تنها دو دوز واکسن کافی است و ایمنی بلندمدت‌تری ایجاد می‌شود. در مقابل، برای سنین بالاتر یا افراد دارای مشکلات ایمنی، سه دوز تزریق می‌شود.

جمع‌بندی نهایی

برای پاسخ به این پرسش مهم که «آیا واکسن گارداسیل نیاز به تکرار دارد؟» می‌توان به‌صورت خلاصه گفت:

• در حالت عادی، نیاز به تکرار یا دوز یادآور نیست.

• ایمنی واکسن تا بیش از ۱۰ تا ۱۵ سال ادامه دارد و احتمالاً بیشتر نیز خواهد بود.

• اگر برنامه کامل واکسن (دو یا سه دوز) انجام شده باشد، نیازی به نگرانی در مورد تکرار نیست.

• تنها در موارد خاص مانند بیماران با نقص ایمنی، یا افرادی که برنامه واکسیناسیون ناقص داشته‌اند، ممکن است بررسی مجدد نیاز باشد.

با توجه به اهمیت واکسن گارداسیل در پیشگیری از سرطان‌ها و بیماری‌های منتقله از طریق تماس جنسی، توصیه می‌شود برنامه واکسیناسیون را به‌طور کامل و به‌موقع انجام دهید و در صورت هرگونه تردید یا شرایط خاص، با پزشک متخصص مشورت نمایید.

واکسن ۴ ظرفیتی یعنی چه؟

واکسن‌ها به عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری از بیماری‌های عفونی شناخته می‌شوند. یکی از اصطلاحاتی که در دنیای واکسن‌ها به‌ویژه واکسن‌هایی مانند گارداسیل شنیده می‌شود، اصطلاح "واکسن چند ظرفیتی" است. در این مقاله به‌طور جامع و علمی بررسی می‌کنیم که واکسن ۴ ظرفیتی به چه معناست، چه تفاوتی با انواع دیگر دارد، چگونه عمل می‌کند و در چه شرایطی استفاده می‌شود.

واکسن چند ظرفیتی چیست؟

اصطلاح "چند ظرفیتی" در واکسن‌شناسی به تعداد نوع آنتی‌ژن‌هایی اشاره دارد که در ساختار واکسن گنجانده شده‌اند تا بدن را در برابر چند نوع خاص از عامل بیماری‌زا مقاوم کند. بنابراین:

• واکسن تک‌ظرفیتی فقط یک نوع ویروس یا باکتری را هدف قرار می‌دهد.

• واکسن چندظرفیتی (مانند واکسن ۲، ۴، ۹ یا حتی ۱۳ ظرفیتی) بدن را در برابر چند نوع مختلف از یک ویروس یا باکتری محافظت می‌کند.

در نتیجه، واژه "۴ ظرفیتی" در مورد واکسن‌ها به این معناست که واکسن حاوی آنتی‌ژن‌هایی از چهار نوع مختلف یک عامل بیماری‌زا است.

واکسن ۴ ظرفیتی گارداسیل چیست؟

واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی (Gardasil 4-valent) نمونه‌ای مشهور از واکسن‌های چندظرفیتی است که برای پیشگیری از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) طراحی شده است. این واکسن بدن را در برابر چهار نوع پرخطر و شایع از ویروس HPV ایمن می‌کند:

• نوع ۶ (HPV-6)

• نوع ۱۱ (HPV-11)

• نوع ۱۶ (HPV-16)

• نوع ۱۸ (HPV-18)

این چهار نوع ویروس، عامل اصلی زگیل تناسلی (نوع ۶ و ۱۱) و سرطان‌های مرتبط با HPV مانند سرطان دهانه رحم، مقعد، حلق و واژن (نوع ۱۶ و ۱۸) هستند.

اهمیت پوشش چهار نوع HPV

تفاوت نوع‌های HPV در شدت بیماری‌زایی آن‌هاست. در ادامه به اهمیت هر نوع اشاره می‌شود:

۱. HPV نوع ۶ و ۱۱

• مسئول ایجاد بیش از ۹۰٪ موارد زگیل تناسلی هستند.

• این دو نوع کم‌خطرند و به سرطان منجر نمی‌شوند، اما باعث ناراحتی‌های فیزیکی و روانی فراوان می‌شوند.

 

۲. HPV نوع ۱۶ و ۱۸

• از پرخطرترین انواع HPV محسوب می‌شوند.

• مسئول بیش از ۷۰٪ موارد سرطان دهانه رحم و همچنین بسیاری از سرطان‌های ناحیه تناسلی و دهان هستند.

در نتیجه، گارداسیل ۴ ظرفیتی با پوشش این چهار نوع کلیدی، نه‌تنها از زگیل‌های تناسلی جلوگیری می‌کند بلکه نقش مهمی در پیشگیری از سرطان‌های وابسته به HPV ایفا می‌کند.

چگونه واکسن ۴ ظرفیتی عمل می‌کند؟

واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی حاوی ذرات شبه‌ویروسی (VLP) است که از پروتئین‌های سطحی ویروس HPV ساخته شده‌اند، ولی هیچ ماده ژنتیکی ویروسی ندارند. این ساختار باعث می‌شود: تاخیر در دوز سوم واکسن گارداسیل

• بدن بدون اینکه به ویروس واقعی مبتلا شود، سیستم ایمنی خود را فعال کند.

• پس از تزریق، بدن شروع به تولید آنتی‌بادی علیه این ۴ نوع HPV می‌کند.

• در صورت تماس واقعی با ویروس، بدن توان مقابله دارد و از عفونت و عوارض بلندمدت جلوگیری می‌شود.

تفاوت واکسن ۴ ظرفیتی با واکسن‌های دیگر HPV

گارداسیل ۹ ظرفیتی

• واکسن ۹ ظرفیتی (Gardasil 9) جدیدتر است و علاوه بر نوع‌های ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸، شامل پنج نوع پرخطر دیگر از HPV نیز هست: ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸.

• این نوع پوشش وسیع‌تری در پیشگیری از سرطان‌های ناشی از HPV دارد.

 

سرواریکس (Cervarix)

• یک واکسن دو ظرفیتی است که فقط دو نوع HPV (۱۶ و ۱۸) را هدف قرار می‌دهد.

• برای پیشگیری از سرطان‌ها مؤثر است، اما از زگیل تناسلی محافظت نمی‌کند.

مزایای واکسن ۴ ظرفیتی

• نسبت به سرواریکس، پوشش بیشتری دارد.

• نسبت به واکسن ۹ ظرفیتی، طیف کمتری را پوشش می‌دهد اما هنوز در کشورهای زیادی به دلیل دسترسی آسان و قیمت پایین‌تر مورد استفاده است.

چه افرادی باید واکسن ۴ ظرفیتی را دریافت کنند؟

واکسیناسیون با گارداسیل ۴ ظرفیتی عمدتاً برای گروه‌های زیر توصیه می‌شود:

• دختران و پسران بین ۹ تا ۱۴ سال (بهترین سن واکسیناسیون)

• نوجوانان و جوانان تا ۲۶ سال که هنوز واکسینه نشده‌اند

• در برخی کشورها، افراد تا سن ۴۵ سال نیز در صورت نیاز می‌توانند آن را دریافت کنند

• افرادی که در معرض خطر بالا هستند مانند مبتلایان به بیماری‌های نقص ایمنی یا HIV زمان تزریق دوز دوم واکسن گارداسیل

مزایای اصلی واکسن ۴ ظرفیتی

• پیشگیری از سرطان دهانه رحم، واژن، فرج، مقعد و حلق

• کاهش موارد زگیل تناسلی در مردان و زنان

• کاهش انتقال ویروس HPV در جمعیت

• پیشگیری غیرمستقیم از عفونت‌های دیگر HPV از طریق تقویت آگاهی و غربالگری

ایمنی و عوارض واکسن ۴ ظرفیتی

واکسیناسیون گارداسیل ۴ ظرفیتی به‌طور کلی ایمن و مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. عوارض شایع آن شامل:

• درد یا قرمزی در محل تزریق

• تب خفیف

• سرگیجه یا خستگی موقت

• تورم خفیف در بازو

این عوارض معمولاً کوتاه‌مدت و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شوند.

نتیجه‌گیری نهایی

در پاسخ به پرسش "واکسن ۴ ظرفیتی یعنی چه؟" باید گفت:

واکسن ۴ ظرفیتی به واکسنی اطلاق می‌شود که بدن را در برابر چهار نوع از یک ویروس یا باکتری ایمن می‌کند. در مورد واکسن گارداسیل، این چهار نوع مربوط به ویروس HPV تیپ ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ هستند.

این واکسن با اثربخشی بالا توانسته است در سراسر جهان میزان زگیل تناسلی و سرطان‌های مرتبط با HPV را کاهش دهد. اگرچه واکسن‌های جدیدتر مانند گارداسیل ۹ ظرفیتی در دسترس‌اند، اما واکسن ۴ ظرفیتی همچنان گزینه‌ای ایمن، مؤثر و قابل اطمینان برای پیشگیری از عفونت HPV به شمار می‌رود.